W Akademickim Centrum Kultury i Mediów UMCS „Chatka Żaka” w Lublinie miała miejsce polska premiera filmu „Przysięga Ireny”, opowiadającego prawdziwą historię kobiety ratującej Żydów.

Film przenosi widza w nieludzkie czasy II wojny światowej. Główna bohaterka, młoda pielęgniarka Irena Gut (1922-2003), zostaje zmuszona przez Niemców do niewolniczej pracy w zakładzie amunicji. Zwraca na nią uwagę major Eduard Rugemer, który powierza jej nowe obowiązki, najpierw w kuchni i pralni, a w końcu w zajmowanej przez siebie willi. Wśród osób, z którymi przyszło jej dzielić trudny los, znajdowali się także Żydzi. Gdy okazało się, że Niemcy mają zlikwidować getto, Irena pomogła w ucieczce wielu z nich, a także podjęła odważną decyzję ukrycia aż 12 osób. Bezpiecznym schronieniem okazał się dom niemieckiego majora, jednak cena, jaką przyszło jej zapłacić za utrzymanie kryjówki, była wysoka. Gdy oficer otrzymał rozkaz opuszczenia Tarnopola, Irena zorganizowała przeniesienie Żydów do lasu, gdzie opiekę nad nimi przejęli żołnierze polskiego ruchu oporu. Wszyscy przeżyli. Irena po wojnie trafiała do obozu przejściowego, a ostatecznie do Stanów Zjednoczonych, gdzie poślubiła Williama Opdyke.

historia, która wobec okrucieństwa wojny nie miała szans na szczęśliwe zakończenie, ma jeszcze jeden wątek. Podczas ukrywania się jedno z małżeństw spodziewało się dziecka. Ze względów bezpieczeństwa Żydzi podjęli decyzję o aborcji; nie mogli jednak jej dokonać bez pomocy Ireny. Młoda kobieta stanowczo stanęła w obronie poczętego życia. Kilka miesięcy później na świat przyszedł Roman, syn Idy i Lazara Hallerów. Zrządzeniem losu, po wojnie żydowskie małżeństwo zaopiekowało się opuszczonym przez rodzinę Rugemerem, który dla ich syna stał się dziadkiem.

Wśród gości uczestniczących w lubelskiej premierze filmu - aktorów i twórców - szczególne miejsce zajął Roman Haller. Ostatni z ocalałych podkreślił, że film o Irenie Gut jest niezwykle ważny. - Trzeba wiedzieć, co się stało. Jeśli znamy przeszłość, możemy mieć nadzieję na lepsze jutro - podkreślił. Dziękując za zaproszenie do Polski, powiedział, że tu są jego korzenie, bo ojciec pochodził z Tarnowa, matka z Tarnobrzega, a Irena, której zawdzięcza życie, była Polką. - Wszyscy Polacy możecie być dumni z takiej kobiety jak Irena. Ważne jest, żeby wiedzieć, że tacy ludzie jak ona istnieli w tamtych czasach i istnieją dzisiaj. Jestem szczęśliwy, że mogę być z wami. Chciałbym, żeby jak najwięcej osób poznało tę cudowną historię - powiedział Roman Haller.

Polsko-kanadyjska koprodukcja weszła do kin 19 kwietnia. Powstała na podstawie scenariusza Dana Gordona. Reżyserii podjęła się Louise Archambault, a za zdjęcia odpowiada Paul Sarossy. W głównych rolach występują gwiazdy światowego kina Sophie Nelisse i ougray Scott. W obsadzie znaleźli się także polscy aktorzy, m.in. Andrzej Seweryn, Eliza Rycembel i Maciej Nawrocki. Część zdjęć do filmu została zrealizowana wiosną 2022 r. na ulicach Lublina oraz w Muzeum Wsi Lubelskiej. Produkcję wsparł Lubelski Fundusz Filmowy.