Reklama

Jubileusz 95 lat płk prof. Elżbiety Zawackiej

„Bez pamięci człowiek nie jest człowiekiem...”

Niedziela toruńska 16/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Płk prof. dr hab. Elżbieta Zawacka, Honorowa Obywatelka Torunia, obchodziła 95. urodziny. Elizabet Kubitza, Elise Riviere, Elizabeth Watson, Elżbieta Nowak to tylko niektóre spośród okupacyjnych, przybranych nazwisk Elżbiety Zawackiej. Dzisiaj nieliczni już kombatanci nazywają ją „Zo”, jednym z pseudonimów. Koleje losu Jubilatki byłyby materiałem na scenariusz filmu sensacyjnego, ilustrują również, czym jest służba Ojczyźnie. Dzięki „Zo”, członkini konspiracyjnych centralnych struktur Polskiego Państwa Podziemnego, powstało przed piętnastu laty w Toruniu Archiwum Pomorskie Armii Krajowej. Elżbieta Zawacka, torunianka, już od lat 60. ubiegłego wieku w prywatnym początkowo archiwum gromadziła dokumenty dotyczące zaangażowania Pomorzan w walkę z okupantem w czasie II wojny światowej. Zgromadzone zbiory przekazała utworzonej w 1990 r. Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej. Dzisiaj udział Pomorzan (nie tylko żołnierzy AK) w konspiracji ilustruje kilkadziesiąt tytułów opracowań naukowych i popularnonaukowych. Wydawnictwa Fundacji zawierają także kilka tomów z cyklu Wojenna służba Polek na frontach II wojny światowej, bowiem badania naukowe prof. Zawackiej zmierzają również do pokazania roli kobiet-żołnierzy różnych formacji wojskowych na wszystkich frontach ostatniej wojny. Obecnie dział Wojennej Służby Kobiet, zawierający przeszło 3000 relacji, stanowi obok działu Archiwum Pomorskie AK zasadniczą część zbioru Fundacji. O uznanie kobiet za żołnierzy służby zasadniczej zabiegała już u Naczelnego Wodza w Londynie w 1943 r.
Była to jedna z licznych podróży kurierskich „Zo”, poszukiwanej przez gestapo listami gończymi. Do Polski wróciła po czterech miesiącach pobytu w Wielkiej Brytanii, zrzucona na spadochronie w nocy z 9 na 10 września 1943 r. Zrzut odbierała placówka AK, kryptonim „Solnica”, niedaleko Grodziska Mazowieckiego. Jerzy Sawicki, ps. „Biały”, tak wspomina: „Nasłuch odebrał z polskiej audycji radiowej BBC w Londynie melodię Czerwone jabłuszko po stole się toczy... Całość załogi placówki zrzutowej i osłony terenu została postawiona w stan pogotowia (...). O godz. 17.00 na falach eteru popłynęła druga piosenka (...), znak, że samolot wystartował (...). Wiedzieliśmy, że oprócz zasobników ze sprzętem bojowym przylecą „cichociemni”. Nadeszła północ i nic! Po pewnym czasie ktoś usłyszał daleki pomruk samolotu, niepodobny do tak często słyszanych samolotów niemieckich (...) Syreny alarmowe wyją zaciekle między nami a Warszawą (...) Nagle na tle nieba widzimy sylwetki spadochronów, skurcz ściska gardło (...), spadochrony już prawie przy nas (...). Jeden z głosów ma jakiś dziwnie miękki ton (...), słuch nas nie myli! To głos kobiety!”.
Elżbieta Zawacka, od 1939 r. działająca w Dziale Łączności Zagranicznej oraz w Wojskowej Służbie Kobiet Komendy Głównej AK, w lipcu 1944 r. objęła szefostwo tej drugiej. Potem na terenie całej Europy organizowała trasy przerzutu kurierów i emisariuszy. W grudniu 1944 r. na rozkaz KG AK zorganizowała przerzut do Szwajcarii emisariusza Zdzisława Jeziorańskiego i jego żony. W tym celu kilkakrotnie przejeżdżała przez Niemcy i Austrię do granicy ze Szwajcarią, by sprawdzić trasę i zapewnić bezpieczeństwo. Po wojnie doświadczyła represji i więzienia ze strony stalinowskich władz.
Obchodom jubileuszu Elżbiety Zawackiej w Dworze Artusa patronował Józef Jaworski, przewodniczący Rady Miasta Torunia, a honorowymi gośćmi byli - Michał Zaleski, prezydent Torunia, prof. Andrzej Radzimiński, rektor UMK, naukowcy, kombatanci, przedstawiciele toruńskich instytucji, młodzież i osoby współpracujące z Fundacją oraz najbliżsi. Uczniowie Zespołu Szkół Muzycznych w Toruniu zadedykowali dostojnej Jubilatce wspaniały koncert. Dziękując za uroczystość i życzenia, Elżbieta Zawacka mówiła o tym, że pamięć o przeszłości jest nieodłącznym warunkiem rozwoju przyszłych pokoleń, bo „bez pamięci człowiek nie jest człowiekiem”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy.

CZYTAJ DALEJ

Sercanie: niepokoją nas doniesienia o sposobie prowadzenia postępowania w sprawie ks. Michała O.

2024-03-28 19:21

Red.

Niepokoją nas doniesienia płynące od pełnomocnika ks. Michała, mecenasa Krzysztofa Wąsowskiego, dotyczące sposobu prowadzenia postępowania - piszą księża sercanie w opublikowanym dziś komunikacie. To reakcja zgromadzenia na działania prokuratury związku z postępowaniem w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Dementują pogłoski, jakoby ich współbrata zatrzymano w niejasnych okolicznościach w hotelu. Wzywają do modlitwy za wszystkich, których dotknęła ta sytuacja.

Publikujemy treść komunikatu:

CZYTAJ DALEJ

Msza Wieczerzy Pańskiej. Wolność wypełniona miłością

2024-03-29 07:01

Paweł Wysoki

Ten, kto kocha na wzór Jezusa, nie jest zniewolony sobą, jest wyzwolony do służby, do dawania siebie - powiedział bp Adam Bab.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję