KATARZYNA JASKÓLSKA: - Wspomniał Ksiądz, że bp Pluta był trochę ponad naszą rzeczywistością.

KS. PRAŁ. HENRYK DWORAK: - Miało się wrażenie, że obraca się w jednej rzeczywistości z nami, ale że jest też druga rzeczywistość, w której tylko On się obraca. Kiedyś powiedział: „Świat nadprzyrodzony, świat duchowy jest dla mnie równie realny jak ten, którego tu doświadczam i dotykam”. To bardzo ciekawe, że On nie widział tego w jakiejś formie mgiełki, dalekich zaświatów. On tej rzeczywistości Bożej doświadczał realnie. Nie było co do tego żadnych wątpliwości. I dlatego On tak skrupulatnie do tego podchodził. Kiedy np. mówił brewiarz i wydawało Mu się, że wyartykułował antyfonę nie tak jak trzeba, to czytał ją jeszcze raz. On, jeśli miał coś zrobić, to chciał to zrobić dokładnie, tak jak trzeba. We Mszy św. czasami też coś powtarzał, żeby mieć całkowitą pewność, że to tak ma być i to się Panu Bogu należy. Odczucie świata duchowego miał więc bardzo konkretne. On tym i w tym naprawdę żył.
Cokolwiek robił, zawsze miało to odniesienie do Boga, do Kościoła, do człowieka, do wiary. To był taki bardzo autentyczny człowiek, który żył i dzielił się tym z innymi. Teraz po latach mówi się: długo mówił, ale warto było Go słuchać. Dzięki Niemu bardzo wiele zyskali klerycy w swoim przygotowaniu do kapłaństwa.
Takich przykładów Jego „inności” było sporo.

- Proszę o nich opowiedzieć.

- Kiedy byłem jeszcze wikariuszem w katedrze, bp Pluta przyjechał do nas na wizytację kanoniczną i podczas wieczornego spotkania zapytał w pewnym momencie proboszcza: „Czy ktoś był dzisiaj u chorych?”. Proboszcz wskazał na mnie, a ja wtedy odwiedziłem jedną umierającą kobietę. Biskup zapytał, czy ona była bierzmowana. Nie wiedziałem. Kazał mi jechać ze swoim kierowcą i zapytać o to bierzmowanie. To było wpół do jedenastej wieczorem, a ja tam byłem przed południem. Jak ci ludzie mnie zobaczyli, to się przerazili. Okazało się, że kobieta była bierzmowana i biskup nie musiał do niej jechać. Ale byłby pojechał! Tak mu zależało na każdym indywidualnym człowieku, żeby mu niczego nie zabrakło w drodze do wieczności, choćby tego bierzmowania. To był bp Pluta!
Albo inny przykład, już z czasów, kiedy byłem rektorem. Na niższe święcenia bp Pluta przyjeżdżał do seminarium. I czasami jest tak, że są wątpliwości co do jakiegoś kleryka, więc odsuwa mu się święcenia na później. Jeden taki nam właśnie został. A w tym czasie przyjeżdżał z wykładami bp Socha. I stwierdziliśmy, że go poprosimy o święcenia, bo dla jednego kleryka nie będziemy ściągać ordynariusza z Gorzowa Wlkp. Kleryk napisał podanie, ja się pod nim podpisałem jako rektor, więc bp Pluta o nim wiedział. I w jednej z rozmów powiedziałem, że chcemy kleryka święcić, a skoro bp Socha będzie na miejscu, to go poprosimy. A bp Pluta na to: „Dworak, ja nie jestem przeszkodzony, ja przyjadę”. On tak czuł swoją powinność. To jest Jego zadanie i nie będzie szukał zastępstwa. Taka osobowość to jest ewenement. Rzadko się takich ludzi spotyka.
Jego pracowitość i zaangażowanie były niezwykłe. Bardzo ciężko pracował na wizytacjach. Wyjeżdżali w czwartek po południu, wracali zwykle w niedzielę lub poniedziałek - kiedyś po powrocie powiedział mi: „Wygłosiłem 27 nauk”. Nie chciałem wierzyć. To wszystko było bardzo angażujące człowieka i niszczące Jego zdrowie.
I jeszcze jedna historia, związana z tym, że władze nie chciały pozwolić naszym biskupom wyjechać na sobór. Ale wreszcie jakoś się udało. Bp Pluta opowiadał mi, że poszedł wtedy do kard. Wyszyńskiego. I kardynał dał mu kopertę z dolarami. Biskup podziękował, a potem mówi do mnie: „Wiesz, całą noc nie spałem, bo się nie zapytałem, czy to jest dla mnie, czy dla diecezji”. Po tej nieprzespanej nocy poszedł do kardynała z tym pytaniem i później mówił do mnie: „Dworak, on mnie zbeształ”. Bo te pieniądze były oczywiście dla Niego, żeby sobie w Rzymie mógł coś kupić. Już nie pamiętam, czy to było150 czy 200 dolarów, ale to nie było bardzo dużo, a bp Pluta już miał wyrzuty sumienia.

- Czyli o sobie nigdy nie myślał najpierw?

- Można tak powiedzieć. Pod koniec życia martwił się tym, gdzie pójdzie w stan spoczynku. Nocą często spacerowaliśmy w Seminarium po wirydarzu. Mówi raz do mnie: „Wiesz, jak wyszedłem z domu do kapłaństwa, to właściwie dla rodziny nie miałem czasu. Mam wrażenie, że ja się nie mogę zwalić im na kark teraz, pod koniec życia. Ale prał. Nowicki z Zielonej Góry mówi, żebym do niego przyszedł na plebanię. Tylko on sam już jest niedołężny”. Ja wtedy mówię: „To do nas, do Seminarium”. A on: „Masz rację. Ale tu za głośno”.
I Pan Bóg zrządził tak, że wjechali w niewielkie drzewko. Nic się nikomu właściwie nie stało, a bp Pluta zmarł. Jedyne, co wtedy powiedział, to: „O Boże” i już było po biskupie - tak opowiadał ks. Marszalik, który siedział obok.

- Zmarłego biskupa wspomina Ksiądz bardzo ciepło, musiała was łączyć szczególna więź.

- Ten człowiek nie wyrządził mi najmniejszej krzywdy. Pamiętam, kiedy załatwił mi prałaturę. Postanowiłem wtedy pojechać do Niego i podziękować mu osobiście. Jak rzadko otworzył mi wtedy pierwsze i drugie drzwi On sam (bo normalnie robiły to siostry) i powiedział: „Dworak, idziemy do kaplicy”. Klęknęliśmy, On z przodu, ja trochę z tyłu, po pół godzinie wstał i mówi: „Teraz usiądź, a ja ci wygłoszę przemówienie”. Powiedział mi wtedy o godności prałata. Kiedy skończył, zapytałem, czy ja też mogę coś powiedzieć. On usiadł i się odwrócił do mnie. I wtedy powiedziałem, że w młodości straciłem ojca i teraz widzę mojego ojca w Nim. A On: „Żebyś wiedział, że tak jest”.
Jedno zdarzenie szczególnie wryło mi się w pamięć. Było to w Seminarium. Pożegnaliśmy z biskupem i ja byłem przekonany, że On już poszedł spać. Ale jeszcze przeszedłem cały dom, jak to gospodarz. I słyszę, że w kaplicy ktoś gada. Myślę: „Chryste Panie, kto tu siedzi?”. Otwieram drzwi. Ciemno. Ale słyszę głos bp. Pluty. I w światełku wiecznej lampki widzę, że klęczy w pierwszej ławce przed tabernakulum i się modli. Modli się słowami modlitwy Pańskiej „Ojcze nasz”. Ale nie mówi „nasz”, tylko „Ojcze mój”. Ja swego czasu bardzo dużo chodziłem i do opery, i do operetki, i do teatru - ale takiej modulacji głosu nigdy nie słyszałem - jak on mówił „Ojcze”, a zaraz w innej modulacji „Ojcze mój”. Miałem wrażenie, że to jest modlitwa mistyczna. Że my się tak nie modlimy. On tak jakby miał tego Ojca przed sobą i do Niego się zwracał. To nie był cały pacierz, tylko to „Ojcze mój”, w różnych wydaniach - można powiedzieć - jego krtani. To było coś, od czego mi się robiło zimno na plecach, kiedy to słyszałem w tym półmroku, w tej ciszy nocnej. Ale ponieważ miałem wykłady z mistyki, wiedziałem, że to jest coś w rodzaju modlitwy mistycznej. To modlitwa ludzi, którzy mają inny kontakt z Bogiem niż my, bo są już na innym etapie. I to jeden jedyny raz mi się zdarzyło, i byłem szczęśliwy, że mogłem tego doznać. Bo to jest nieprzekazywalne, trzeba doświadczyć atmosfery tej nocy, tej lampki i tego, co ten człowiek w tej pustej kaplicy mówił. On się nie zorientował, bo ja cicho zamknąłem drzwi, więc moja obecność Mu nie przeszkodziła.
Tak więc nie mam nic przeciwko temu, żeby był zaliczony w poczet świętych. Będę się z tego cieszył i Panu Bogu dziękował, że mogłem takich ludzi oglądać. Widziałem Go na co dzień i nie wiedziałem wtedy jeszcze, że będę później coś o Nim opowiadał po latach.

* * *

Ks. prał. Henryk Dworak
Wieloletni dyrektor Wydziału Nauki Katolickiej Kurii Biskupiej w Gorzowie oraz rektor Gorzowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu