Niech wszelkie stworzenie wielbi Boga

Dn 3, 57-88. 56 - z Jutrzni na niedzielę III tygodnia

1. W trzecim rozdziale Księgi Daniela umieszczona jest niezwykła modlitwa litanijna, prawdziwa pieśń stworzeń, której różne fragmenty zawarte są w wielu miejscach w Liturgii Godzin.
Przed chwilą wysłuchaliśmy podstawowej części tej pieśni, usłyszeliśmy jakby chór kosmiczny, ujęty - niczym w ramy - w dwie podsumowujące antyfony:
"Błogosławiony jesteś na sklepieniu nieba - pełen chwały i sławny na wieki.
Wszystkie Pańskie dzieła, błogosławcie Pana, chwalcie i wywyższajcie Go na wieki!" (Dn 3, 56-57).
Między tymi dwiema aklamacjami wznosi się uroczysty hymn chwały, którego wyrazem jest powtarzające się wezwanie: "Błogosławiony" - formalnie chodzi tu o zachętę do wychwalania Boga, skierowaną do całego stworzenia; w rzeczywistości mamy tu do czynienia z pieśnią wdzięczności, jaką wierni zanoszą do Pana za wszystkie cuda wszechświata. Człowiek przemawia w imieniu całego stworzenia, by chwalić Boga i Mu dziękować.
2.Hymn ten, śpiewany przez trzech młodych Żydów, którzy zachęcają wszystkie stworzenia do wychwalania Boga, przechodzi w sytuację dramatyczną. Trzej młodzieńcy, prześladowani przez władcę Babilonii, znajdują się w rozpalonym piecu z powodu swej wiary. Chociaż grozi im śmierć męczeńska, nie wahają się śpiewać radośnie i sławić Boga. Przeszywający, przejmujący ból próby ustępuje, zdaje się znikać wobec modlitwy i kontemplacji. Właśnie ta postawa ufnego zawierzenia powoduje interwencję Boga. W Księdze Daniela czytamy sugestywną opowieść: " Anioł Pański zstąpił do pieca wraz z Azariaszem i jego towarzyszami i usunął płomień ognia z pieca, sprowadzając do środka pieca jakby orzeźwiający powiew wiatru, tak że ogień nie dosięgnął ich wcale, nie sprawił im bólu ani nie wyrządził krzywdy" (Dn 3, 49-50). Koszmary rozwiewają się niczym mgła w promieniach słońca, strach mija, cierpienie ustępuje, gdy całe jestestwo człowieka staje się chwałą i ufnością, oczekiwaniem i nadzieją. Taką siłę ma modlitwa, gdy jest czysta, intensywna, pełna zawierzenia Bogu - daje bezpieczeństwo i zbawienie.
3. W Pieśni trzech młodzieńców ukazana jest swego rodzaju kosmiczna procesja, która wyrusza z nieba zamieszkanego przez anioły, gdzie świeci słońce, jest księżyc i są gwiazdy. Stamtąd, z nieba, Bóg zsyła na ziemię dar wód (por. Dn 3, 60), tzn. deszcze i rosy (por. Dn 3, 64).
I oto zaczynają wiać wichry, wybucha żar, a wraz z porami roku przychodzą upał i chłód, skwar lata, ale także szron, lody i śniegi (por. Dn 3, 65-70. 73). Do pieśni chwalącej Stwórcę poeta włącza rytm czasu, dzień i noc, światło i ciemności (por. Dn 3, 71-72) . W końcu wzraca uwagę także na ziemię, poczynając od górskich szczytów, które zdają się łączyć ziemię z niebem (por. Dn 3, 74-75).
W tym momencie do wysławiania Boga przyłączają się wszystkie rośliny rosnące na ziemi (por. Dn 3, 76), źródła niosące życie i świeżość, morza i rzeki ze swymi obfitymi i tajemniczymi wodami ( por. Dn 3, 77-78). Śpiewak obok ryb przywołuje również "wieloryby i stworzenia morskie" (por. Dn 3, 79), jako znak pierwotnego chaosu wód, któremu Bóg narzucił granice (por. Ps 93 [92], 3-4; Hi 38, 8-11; 40, 15-41, 26). Potem ukazane zostaje rozległe i urozmaicone królestwo zwierząt, które żyją i poruszają się w wodzie, na ziemi i na niebie ( por. Dn 3, 80-81).
4. Człowiek - to ostatnia postać stworzenia, która pojawia się na scenie. Najpierw jest spojrzenie na wszystkich "synów ludzkich" (por. Dn 3, 82); potem uwaga skupia się na Izraelu, ludzie Bożym (por. Dn 3, 83); następnie przychodzi kolej na tych, którzy poświęcili się całkowicie Bogu, nie tylko jako kapłani (por. Dn 3, 84), ale także jako świadkowie wiary, sprawiedliwości i prawdy. Są to "słudzy Pańscy", "duchy i dusze sprawiedliwych", "święci i pokornego serca", wśród których wyróżniają się trzej młodzieńcy: Chananiasz, Azariasz i Miszael, którzy stali się głosem wszystkich stworzeń w powszechnej i nieustannej pieśni chwały (por. Dn 3, 85-88).
Ustawicznie rozbrzmiewają trzy słowa wysławiające Pana, niczym w litanii: "Błogosławcie, chwalcie, wywyższajcie". To właśnie jest prawdziwa istota modlitwy i śpiewu: sławić Pana bez ustanku, w radości spowodowanej przynależnością do chóru obejmującego wszystkie stworzenia.
5. Na zakończenie naszego rozważania oddajmy głos Ojcom Kościoła, jak Orygenes, Hipolit, Bazyli z Cezarei, Ambroży z Mediolanu, którzy komentowali opowieść o sześciu dniach stworzenia ( por. Rdz 1, 1-2, 4a) biorąc pod uwagę właśnie Pieśń trzech młodzieńców. Ograniczymy się do przytoczenia komentarza św. Ambrożego, który, odnosząc się do czwartego dnia stworzenia (por. Rdz 1, 14-19), wyobraża sobie, że ziemia przemawia, a mówiąc o słońcu, widzi wszystkie stworzenia zjednoczone w wysławianiu Boga: "Zaprawdę dobre jest słońce, ponieważ służy, pomaga mej płodności, karmi moje owoce. Zostało ofiarowane dla mojego dobra, dane, aby się dla mnie trudziło. Jęczy wraz ze mną, aby nadeszło przybranie za synów i odkupienie rodzaju ludzkiego, abyśmy i my mogli zostać wyzwoleni z niewoli. U mego boku wraz ze mną sławi Stwórcę, wraz ze mną zanosi hymn do Pana Boga naszego. Gdzie słońce błogosławi, tam błogosławi i ziemia, błogosławią drzewa owocowe, błogosławią zwierzęta, błogosławią wraz ze mną ptaki" (Sześć dni stworzenia, SAEMO, I, Mediolan-Rzym 1977-1994, ss. 192-193).
Nikt nie jest wykluczony z błogosławieństwa Pana, nawet potwory morskie (por. Dn 3, 79). Mówi bowiem dalej św. Ambroży: " Również węże wysławiają Pana, albowiem natura ich i ich wygląd ukazują naszym oczom jakieś piękno i pokazują, że mają jakieś usprawiedliwienie" ( Sześć dni stworzenia, ss. 103-104). Tym bardziej więc my, istoty ludzkie, powinniśmy dołączyć do tego pochwalnego chóru nasz radosny i ufny głos, któremu towarzyszy konsekwentne życie, zgodne z zasadami wiary.