Na zlecenie miasta przeprowadzaliśmy badania nad kolorem elewacji - opowiada prof. Wiesław Procyk z ASP. - Na początku rzeczywiście wyłaniały się barwy czerwonawe. Ale w sumie wszystkich było kilkanaście. Ostatecznie jednoznacznie oceniliśmy, że pierwotna elewacja z 1756 r., przedstawiona 25 lat później na obrazie Canaletta, była w kolorze kamienia, czyli szaro-piaskowym. W kolorze Canaletta będzie nie tylko sama fasada, ale i znajdujące się na niej rzeźby.
Profesor przypomina, że bulwersujący niektórych kolor fasady odnowionego kościoła Ojców Jezuitów na Starym Mieście był odtwarzany zupełnie inną metodą. - Tam nie można było przeprowadzić badań murów, bo kościół doszczętnie został zniszczony podczas wojny - tłumaczy Procyk. - Kolor ustalono w miejskich pracowniach konserwatorskich, w odniesieniu do podobnej świątyni jezuickiej. Były to więc badania historyczne, a nie konserwatorskie i plastyczne. Tam takich analiz, jak przy kościele Sióstr Wizytek nikt nie prowadził, bo nie było do tego materiału.
Miejskie pracownie konserwatorskie kończą właśnie projekt renowacji wizytkowej fasady. Prace rozpoczną się na początku czerwca od czyszczenia rzeźb laserem. - Duże są też ubytki kamienne, zwłaszcza w rzeźbach i górnych częściach fasady. Wszystkie będą uzupełnione. Ostatni etap to malowanie. Prace powinny być zakończone do końca roku.

Niezwykła fasada

Kościół Sióstr Wizytek projektu Karola Baya pochodzi z połowy XVIII wieku. Pieniądze na budowę wyłożyli Lubomirscy i Czartoryscy. Budowla, jako jedna z nielicznych w centrum miasta, ocalała podczas ostatniej wojny. Architekci twierdzą, że choć cały obiekt przedstawia duże walory artystyczne i historyczne, to najciekawsza jest właśnie fasada. Rozbudowany mur podzielony parami kolumn i wzbogacony łamanym gzymsem daje efekty samooświetlenia. Dlatego, jak twierdzą warsawianiści, ważne jest zachowanie oryginalnej, stonowanej kolorystyki murów.
- Dzięki wypukłościom i wklęsłościom załamuje się światło - tłumaczy warsawianista Jarosław Zieliński. - W zależności od pory dnia fasada ma nieco inną barwę i uwypuklone inne elementy elewacji. To unikatowy efekt.
Renowacji będzie podlegało także płaskie zwieńczenie fasady - herb zakonu Sióstr Wizytek, czyli serce przebite strzałami z krzyżem na górze.
Remont fasady to kolejny etap prac renowacyjnych w zgromadzeniu prowadzonych przez miasto. Wcześniej sfinansowało już rozległy remont dachu. Jest także szansa na remont organów. Pomoc w sfinansowaniu prac zapowiedziało Ministerstwo Kultury. Legenda głosi, że na instrumencie grał tu młodziutki Fryderyk Chopin.

Kalwaria za klauzurą

A miasto chce pójść dalej. - Planujemy poddać renowacji unikatową Kalwarię z początku XVIII wieku. Jeszcze w tym roku chcemy ocenić jej stan - mówi miejski konserwator zabytków Ewa Nekanda-Trepka.
Kalwaria, czyli drewniana kapliczka, znajduje się za murami klasztoru. Sceptycy twierdzą, że z jej remontem może być kłopot. - Znajduje się bowiem już za klauzurą. Mogą być kłopoty ze wstępem ekip renowacyjnych - mówi jeden z nich.
Miejski konserwator twierdzi jednak, że ekipy mają dobre doświadczenia z poprzednich prac. - Siostry są otwarte na pomoc miasta w ratowaniu swojej siedziby - mówi Nekanda-Trepka. - To tylko kwestia organizacji.
Konserwator nie ukrywa, że po remoncie Kalwarii miasto chciałoby ją udostępnić do zwiedzania warszawiakom. - Może uda się np. w takiej formule jak freski Pallotiego, dzieło Tylmana z Gameren, w seminarium duchownym - przypuszcza Ewa Nekanda-Trepka. - Mamy umowę z rektorem, że raz w roku otwiera wrota seminarium, by warszawiacy mogli obejrzeć freski oraz unikatowe tarasowe ogrody rozciągające się na tyłach budynku seminarium.
W tym roku podczas pierwszego dnia otwartego przez seminarium przewinęły się tłumy ludzi. Kolejki sięgały daleko w Krakowskie Przedmieście. - To była nie tylko okazja do zetknięcia się z pięknem i autentycznym dziełem sztuki, ale też promocja seminarium - przyznaje rektor ks. Krzysztof Pawlina.
I może to umocni miejską konserwator w jej pomyśle. - Planujemy przejrzeć pozostałe ogrody tarasowe znajdujące się w zasobach kościelnych - przyznaje Nekanda-Trepka. - To unikaty, których jest niewiele. Spotkamy je jeszcze u sióstr szarytek na Powiśłu i sióstr sakramentek na Nowym Mieście. No i u wizytek.
Konserwator mówi, że marzy jej się, by miasto mogło partycypować w uporządkowaniu tych ogrodów i udostępnić je, choć raz w roku, mieszkańcom.
- Spacerując Krakowskim Przemieściem i Nowym Miastem, nawet nie wiemy, jakie skarby są po drugiej stronie klasztornych murów - mówi pani konserwator.

Autorka jest dziennikarką „Rzeczpospolitej” i „Życia Warszawy”