Święty Leon Wielki – papież pokoju i doktryny

Św. Leon I Wielki, papież i doktor Kościoła, był jednym z najważnieszych zwierzchników Kościoła w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. W historii zapisał się jako wybitny teolog, niezłomny orędownik pokoju i wybitny dyplomata.

Jego pontyfikat, który obejmował lata 440–461, przypadł na czas schyłku Cesarstwa Zachodniorzymskiego, kiedy Kościół stawiał czoła nie tylko konieczności obrony wiary, ale i bezpieczeństwa, w obliczu zagrożeń ze strony ludów barbarzyńskich. W obliczu najazdu Hunów, którzy grabili kontynent, zbliżając się do bram Wiecznego Miasta, papież Leon Wielki podjął w 452 r. negocjacje z ich wodzem, Atyllą, które na pewien czas ocaliły Italię i doprowadziły do wycofania się wojsk barbarzyńskich za Dunaj. Wydarzenie to jest ważnym przykładem zaangażowania Kościoła w mediacje na rzecz pokoju i dowodem erystycznych zdolności ówczesnego papieża.

Leon już od młodości przejawiał zdolności mówcy i dyplomaty, dzięki czemu szybko zyskał zaufanie ówczesnych papieży. Już jako papież, za pośrednictwem legatów, uczestniczył w Soborze Chalcedońskim, który potwierdził dogmat o dwóch naturach Chrystusa: Boskiej i ludzkiej. Leon Wielki w prosty i zarazem głęboki sposób przybliżał wiernym sprawy wiary, zwłaszcza zagadnienia dogmatyczne, a jego nauki głoszone wiernym, są najstarszymi, jakie przetrwały do dziś – to ok. 100 kazań i 150 listów. Zapisał się w historii jako wybitny teolog i zarazem pasterz, który troszczył się o potrzebujących wsparcia społecznego i opieki duchowej.

Podjął też istotną refleksję na temat prymatu rzymskiego i jego roli w budowaniu jedności chrześcijan. „Szczególnie wyraźnie dostrzegał odpowiedzialność następcy Piotra, którego rola w Kościele jest niepowtarzalna (...) potrafił pełnić tę funkcję zarówno na Zachodzie, jak i na Wschodzie, interweniując w różnych okolicznościach z roztropnością, stanowczością i przenikliwością” – mówił o nim Benedykt XVI w jednej z katechez środowych, jemu poświęconej.

Leon I, to pierwszy papież, który otrzymał przydomek Wielki.

Leon XIII – twórca społecznego nauczania Kościoła

Wśród kolejnych papieży, którzy przybierali imię Leon, szczególnie wyróżnia się postać Leona XIII, którego pontyfikat przypadał na lata 1878–1903. Uważany jest za ojca społecznego nauczania Kościoła, przede wszystkim za sprawą encykliki Rerum novarum, opublikowanej w 1891 r. Była ona odpowiedzią Kościoła na zmiany społeczne i gospodarcze końca XIX w., zwłaszcza na rosnące w siłę idee marksistowskie i liberalno-kapitalistyczne. Przypominała ona również o niezbędnej współpracy Kościoła i państwa, o chrześcijańskiej wizji antropologicznej człowieka oraz o potrzebie troski Kościoła o klasę robotniczą. Nauczanie Leona XIII dotyczące kwestii społecznych, a także obrony Kościoła przed herezjami, obfitowało w wiele dokumentów – samych encyklik pozostawił 86.

Powołał do życia Papieską Komisję Biblijną. Za jego pontyfikatu udało się nawiązać pierwsze stosunki dyplomatyczne pomiędzy Stolicą Apostolską a Stanami Zjednoczonymi. Jest autorem popularnej Modlitwy do św. Michała Archanioła, którą ułożył w 1886 r. i polecił odmawiać na zakończenie każdej Mszy św.