W ostatnich tygodniach rozgorzała kolejna walka grupy krakowian z władzami miasta. Osią sporu była przyszłość krakowskiego Zakrzówka. Działacze z niebieskimi skrzydełkami doczepionymi do pleców protestowali przeciw planowi zagospodarowania przestrzennego, który pozwala na częściową zabudowę terenu między ulicami św. Jacka oraz Wyłom.

Jak to wygląda?

Tym, którzy nie znają terenu, o którym mowa, warto przybliżyć, o czym mówimy. Nazwa Zakrzówek odnosi się do historycznej wsi, która obecnie wchodzi w skład dzielnicy Dębniki. Sporny teren jest częścią tego obszaru, który przylega z jednej strony do Zalewu Zakrzówek a z drugiej do osiedli po zachodniej stronie ul. Kapelanka. Sporny plan zagospodarowania nie dotyczy zaś ani Zalewu, ani znajdujących się na północ od niego Skałek Twardowskiego. Te zostały już wcześniej przeznaczone na tereny zielone.
Zakrzówek w mediach pojawia się w ostatnim czasie jedynie w dwóch kontekstach. Albo jako przedmiot protestów albo jako sceneria przestępstw i wypadków. Aktualnie na Zakrzówku poza niewątpliwymi walorami, takimi jak skupisko zieleni, ostoja ptaków, śpiew słowików, plastyczna gra wody, skał i drzew, trzepot skrzydeł modraszków można napotkać się także na niezliczone psie kupy, ślady libacji alkoholowych, sterty śmieci, fragmenty ogrodzeń. Warto więc zwrócić uwagę na rzecz podstawową – spór nie dotyczy tego, jak wygląda Zakrzówek, tylko tego jak ma wyglądać w przyszłości.

Okiem działacza

Działacze z inicjatywy Modraszek Kolektyw odrzucają każde inne rozwiązanie niż proponowane przez siebie. A to proponowane brzmi: „Chcemy mieć Zakrzówek bez osiedla i drogi biegnącej tuż przy samym jeziorze. Jeszcze nie jest za późno, jeszcze mamy szanse. Nie ma dokończonych planów rozwoju miasta dla tych terenów. Teraz ważą się losy modraszkowej łąki, czy będzie terenem budowlanym, czy „zielenią publiczną”. Sprawa stawiana przez działaczy, z Cecylią Malik na czele, jest wręcz czarno-biała. Osiedle na Zakrzówku to coś złego. Zielone tereny to coś dobrego. Generalnie można uznać takie stanowisko za niepozbawione sensu i słuszne. Kraków, mimo Lasu Wolskiego, Błoń, Kamieniołomu Liban, kilku parków i, póki co, Zakrzówka, nie ma zbyt wielu terenów zielonych. A już na pewno nie takich, do których mieliby blisko wszyscy mieszkańcy. To, jak zaprojektowano nowe osiedla, woła o pomstę do nieba. Betonowe bloki. Betonowe parkingi. Betonowe galerie. Gdzie niegdzie poutykane piaskownice dla dzieci, żeby deweloper mógł napisać w folderze o osiedlu „przyjaznym dzieciom”. W takim kontekście zabudowa kolejnego fragmentu zieleni jawi się barbarzyństwem.

Okiem przedsiębiorcy

Prawo własności jest potwierdzone w dwóch przykazaniach dekalogu. Nie po to ktoś inwestował miliony, żeby teraz na jego inwestycji, ktoś zabraniał mu zarobić. Przyczyna atrakcji Zakrzówka, zalew, jest reliktem prywatnej inwestycji, jaką był kiedyś kamieniołom. W wyniku procesów historycznych, w tym oddziaływania totalitaryzmów, hitlerowskiego i komunistycznego, część tych terenów znacjonalizowano. Odebrano przemocą prawną cudzą własność. Dziedzicem tych przemian jest miasto Kraków, które posiada dziś część terenów Zakrzówka. Część w wyniku wielu legalnych zmian własnościowych została skupiona w rękach inwestorów. Mieszkańcy Krakowa przyzwyczaili się, że tereny, które przez swój stan prawny przez kilkadziesiąt lat były nieeksploatowane gospodarczo należą do wszystkich i można na nich spacerować, odpoczywać, ale także organizować nielegalne imprezy, ryzykować życie skokami do wody, wyprowadzać psy bez sprzątania kupy po nich. I tu ważna uwaga: przyszli lokatorzy bloków, które zostaną wybudowane na Zakrzówku, oraz przedsiębiorcy, którzy zarobią na inwestycji to także mieszkańcy Krakowa!

Okiem urzędnika

Etymologia Zakrzówka jest prosta: za krzakami. Od kilkudziesięciu lat patrzono na ten teren właśnie jak na krzaki, które trzeba uporządkować. Robiono to etapami. Wyodrębniono tereny zielone. Wdrażano kolejne plany. Pozostały tylko dwie sprawy do załatwienia: plan zagospodarowania terenu na wschód i południe od zalewu i uregulowanie kwestii własnościowych. Uchwalono bowiem we wcześniejszych planach przeznaczenie na tereny zielone terenu, który należy częściowo do inwestorów prywatnych, którzy kiedyś zamrozili pieniądze, i przy takim werdykcie urzędniczym nigdy ich nie odzyskają. Salomonowym rozwiązaniem wydaje się więc dla urzędników oraz polityków samorządowych przeznaczenie fragmentu wielkiego terenu zielonego na zabudowę po to, aby sprawę wreszcie zakończyć. Zgodnie z tymi decyzjami, popartymi ostatnim głosowaniem radnych o przyjęciu planu, mieszkańcy nadal mogą cieszyć się korzystaniem z uroków Skałek Twardowskiego i Zalewu Zakrzówek, posiadacze terenów wreszcie mogą zrobić użytek z ich własności, urzędnicy mogę mieć upragniony święty spokój.

Moim zdaniem

Popierałem protesty działaczy i nie działaczy, przymykając oko na lans artystyczny Cecylii Malik, na jaki sobie przy nich pozwalała. Przełykałem przy tym gorzko fakt, że jednocześnie daję mój głos poparcia także krakowskiej lewicy. Dlaczego? Bo wiem, że zbudowanych osiedli nie będzie dało się wyburzyć nigdy, chyba, że na Kraków spadnie kiedyś wojna lub kataklizm. Mam świadomość trwałości zmian urbanistycznych. Nie oszukuję się jednak. Wiem, że realnie nic by na tych terenach nie powstało dla mieszkańców. Nadal można by było deptać po psich kupach i śmieciach i przedzierać się przez uszkodzone ogrodzenia, aby dotrzeć nad wodę. Przedsiębiorcy zaś, którzy umoczyliby swoje pieniądze, musieliby odzyskać je gdzie indziej.
Wykup terenów? Owszem, ale nie z publicznych pieniędzy. Zróbmy dobrowolną zbiórkę mieszkańców. Ja bym się dorzucił. To byłoby lepsze niż referendum. Gwarantuję jednak, że nie zebrano by kwoty.
Co do samego głosowania w Radzie Miasta, fałszem jest wskazywanie przez niektórych, że zabudowa Zakrzówka przeszła głosami PO i stronników Jacka Majchrowskiego. Klub PiS nie wyraził sprzeciwu, wstrzymał się jedynie od głosu. Przeciw głosowali dwaj radni niezależni i dwaj z PO. Tutaj też nie ma zatem sytuacji czarno-białej.
Ostatecznie to, co się stało, uznaję za kontrowersyjne, ale demokratyczne i sprawiedliwe rozwiązanie i chętnie wybiorę się na nowo zagospodarowany teren za kilka lat, kiedy, mam nadzieję, spadną statystyki przestępczości i wypadków w tym rejonie...