O zadaniach i problemach duszpasterstwa służby zdrowia z ks. Krzysztofem Podstawką, archidiecezjalnym duszpasterzem służby zdrowia i kapelanem Państwowego Szpitala Klinicznego nr 1 w Lublinie, rozmawia Urszula Buglewicz.

Urszula Buglewicz: - Kiedy i w jaki sposób powstało duszpasterstwo służby zdrowia w naszej archidiecezji?

Ks. Krzysztof Podstawka: - W 2002 r. obchodziliśmy 20. rocznicę powołania duszpasterstwa służby zdrowia. Z informacji, które otrzymałem od najstarszych uczestników pierwszych spotkań, dowiedziałem się, że powstało ono bardzo spontanicznie jako konkretna odpowiedź Kościoła na zapotrzebowanie pracowników służby lecznictwa. Pierwszym ośrodkiem, w którym zainicjowano spotkania i w którym się one odbywały, był kościół przyszpitalny przy ul. Staszica; a jednym z pierwszych kapłanów, którzy dostrzegli potrzeby tego środowiska był ówczesny rektor tego kościoła, ks. Janusz Rzeźnik. Z czasem spotkania zaczęły przybierać określony charakter, dając podstawy do prowadzenia ewangelizacji w ramach duszpasterstwa służby zdrowia.

- Czy obecna działalność duszpasterstwa różni się od tej sprzed 20 lat?

- Przez ten czas zmieniły się systemy, zmieniły się sposoby oddziaływania Kościoła w różnych środowiskach, ale potrzeby duchowe człowieka wciąż pozostają takie same, a przynajmniej podobne. Także dziś w duszpasterstwie staramy się odpowiadać na najbardziej fundamentalne pytania, które człowiek sobie stawia w związku z wiarą i sposobem realizowania chrześcijańskiego i medycznego powołania, także na zagadnienia etyczne i te wszystkie kwestie, które rodzą się na styku medycyny i etyki oraz na różne wyzwania i zagrożenia, jakie niesie współczesność.

- Na czym polega działalność duszpasterstwa?

- Na ten rok został opracowany harmonogram spotkań, odbywających się przy ul. Staszica w trzeci wtorek każdego miesiąca (od października 2002 do czerwca 2003 r.). Zaproponowany układ przewiduje, że w czasie każdego spotkania centralne miejsce zajmuje Eucharystia odprawiana w dolnej kaplicy kościoła, po niej odbywają się wykłady połączone z dyskusją. Zaproponowane tematy dotyczą kwestii rozumienia co to znaczy, że jestem człowiekiem wierzącym i jakie z tego wypływają konsekwencje w codziennym życiu; chcemy zająć się kwestiami związanymi z problemami, jakie niesie współczesność. Do tej pory zastanawialiśmy się nad takimi tematami: "Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa", "Bez Chrystusa nie ma zbawienia", "Czy religia jest sprawą prywatną?". Oprócz tych regularnych spotkań organizujemy rekolekcje adwentowe oraz wielkopostne. Każdego roku ważnym wydarzeniem jest Światowy Dzień Chorego. W drugiej połowie maja odbywają się rekolekcje i Ogólnopolska Pielgrzymka Służby Zdrowia na Jasną Górę. Zazwyczaj uczestniczy w niej spora liczba przedstawicieli z naszej archidiecezji.

- Jaką rolę pełni duszpasterstwo w odniesieniu do pracy kapelanów?

- W pracy duszpasterstwa ważnym zadaniem jest koordynacja pracy duszpasterstw poszczególnych szpitali. Każdy szpital, hospicjum czy dom opieki społecznej mają swoich kapelanów. Spora część z nich pełni posługę kapelańską jako jedyny obowiązek, pozostali łączą tę posługę z pracą naukowo-dydaktyczną lub inną działalnością duszpasterską w parafii. Każdy kapelan jest równocześnie duszpasterzem służby zdrowia. Najczęściej wydaje się, że kapelan powinien być tylko do dyspozycji ludzi chorych, a powinien on także obejmować duszpasterską troską wszystkich pracowników szpitala. Ważnym wydarzeniem integrującym kapelanów są rekolekcje, które organizowane są przez krajowego duszpasterza służby zdrowia w Częstochowie. Chcemy zintegrować to środowisko, by działania podejmowane w Lublinie znalazły odzwierciedlenie w lokalnych strukturach; by w parafiach, szczególnie tych, na terenie których znajdują się palcówki lecznictwa, odbywały się regularne spotkania o charakterze formacyjnym, aby obchodzony był dzień chorego czy dzień patrona służby zdrowia - św. Łukasza. Zależy nam, by spotkania na szczeblu lokalnym gromadziły nie tylko ludzi związanych z medycyną, ale także by była prowadzona praca formacyjna wśród innych ludzi, bowiem każdy w jakiś sposób korzysta z posługi lekarzy, pielęgniarek czy farmaceutów. Na polu wzajemnego zrozumienia, współpracy i życzliwości jest bardzo wiele do zrobienia.

- Czy istnieją jakieś formalne struktury stowarzyszenia?

- Zasadniczo dotyczą one stowarzyszeń, a duszpasterstwo działa jako struktura wpisana w Kościół lokalny, wpisuje się także w strukturę ogólnopolskiego duszpasterstwa ludzi chorych.

- Jakie są zadania archidiecezjalnego duszpasterza służby zdrowia?

- Podstawowym zadaniem duszpasterstwa jest formacja duchowa ludzi tworzących środowisko medyczne. Zadaniem archidiecezjalnego duszpasterza jest koordynacja prac, opracowywanie modelu działania duszpasterstwa, wytyczanie kierunków jego działania, reprezentowanie archidiecezji na szczeblu krajowym, organizacja dni skupienia, rekolekcji, Światowego Dnia Chorego, współpraca z Akademią Medyczną i stowarzyszeniami skupiającymi służby medyczne. Osobiście zależy mi na nawiązaniu współpracy z Okręgową Izbą Lekarską i Aptekarską, do których należą wszyscy lekarze i farmaceuci. Poprzez te organizacje chciałbym mieć ułatwiony kontakt ze wszystkim lekarzami; zamierzam także współpracować z wydawnictwami specjalistycznymi, np. z Medicusem.

- Jak wygląda współpraca z innymi duszpasterstwami i stowarzyszeniami?

- Chcemy z nimi prowadzić bardzo ścisłą współpracę, przede wszystkim z tymi stowarzyszeniami katolickimi, które działają w naszej archidiecezji: Katolickim Stowarzyszeniem Lekarzy, Katolickim Stowarzyszeniem Pielęgniarek i Położnych oraz Katolickim Stowarzyszeniem Farmaceutów, które w Lublinie działają jako jedne z najliczniejszych w Polsce. Chcemy także nawiązać współpracę z duszpasterstwem ludzi nauki i innymi duszpasterstwami, które adresują swoją działalność do ludzi związanych z medycyną i światem nauki; współpracujemy z duszpasterstwem Akademii Medycznej, starając się zapoznawać studentów, a przede wszystkim absolwentów tej uczelni, z duszpasterstwem służby zdrowia i innymi stowarzyszeniami katolickimi. Chcemy dać młodym szansę, by mogli swoją formację kontynuować po rozpoczęciu pracy zawodowej.
Kto może uczestniczyć w programie proponowanym przez duszpasterstwo służby zdrowia?
W spotkaniach mogą uczestniczyć wszyscy zainteresowani, bowiem są to spotkania otwarte nie tylko dla pracowników służby zdrowia, ale także dla tych, którzy chcą we wspólnocie wiary i refleksji wspólnie poszukiwać prawdy i pogłębiać wiarę, a w ten sposób dawać jej świadectwo w swoim środowisku. Najbliższe spotkanie odbędzie się 18 lutego, omawianym problemem będzie cierpienie rozpatrywane w kategorii lęku i nadziei; 18 marca mówić będziemy o Europie ducha, a 20 maja wspólnie zastanawiać się będziemy nad Maryją - ikoną Kościoła. Początek spotkań o godz. 18.00. Zapraszam także na uroczyste obchody Światowego Dnia Chorego do archikatedry lubelskiej (11 luty, godz. 11.00), na rekolekcje wielkopostne w naszym kościele (11-13 kwietnia) oraz na Ogólnopolską Pielgrzymkę i Rekolekcje dla Służby Zdrowia na Jasnej Górze (23-25 maja).

- Dziękuję za rozmowę.