Reklama

Niedziela Rzeszowska

Śladami miłosierdzia przez wieki

Luty jest miesiącem, w którym szczególnie otaczamy pamięcią chorych. W kręgu Kościoła, o czym dzisiaj niektórzy nie chcą pamiętać, narodziła się idea caritas – idea pochylenia się z miłością nad potrzebującymi. Poprzez wieki – jak podkreślają zgodnie historycy średniowiecza – jedynie Kościół był tą instytucją, z której wyrosła rozpowszechniona dzisiaj na szeroką skalę działalność charytatywna

Niedziela rzeszowska 7/2017, str. 6-7

[ TEMATY ]

pomoc

Arkadiusz Bednarczyk

Św. Elżbieta Węgierska obmywająca trędowatego (fragment ołtarza z XV wieku)

Św. Elżbieta Węgierska obmywająca trędowatego
(fragment ołtarza z XV wieku)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Terminem „hospitale” określano w średniowieczu instytucję, która w niewielkim stopniu przypominała dzisiejszy szpital. Były to przytułki dla ubogich i starców, które zakładano w pobliżu klasztorów i wzdłuż dróg handlowych. Pierwsze szpitale powstały już w dwunastym stuleciu, a jeden z najstarszych zachowanych budynków szpitalnych znajduje się w Bieczu i pochodzi z fundacji królowej Jadwigi.

Czarne płaszcze z trupią czaszką

W 1713 r. za sprawą biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego powstało specjalne zgromadzenie zakonne, tzw. rochici, którzy na swoich czarnych płaszczach umieszczali skrzyżowane piszczele z trupią czaszką. Opiekowali się oni szpitalem św. Rocha w Wilnie, gdzie posługiwali chorym i grzebali ofiary epidemii. Zbierali również na ulicach zaniedbanych i opuszczonych chorych, przewozili do swojego szpitala i opiekowali się nimi. Zakon, niestety, skasowano w 1840 r. Powstawały też specjalne bractwa, które zajmowały się grzebaniem ubogich ofiar zarazy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

W wielu parafiach diecezji rzeszowskiej od stuleci zakładano tzw. domy ubogich. W Tyczynie opodal Rzeszowa znajdował się kościół szpitalny pw. Świętego Krzyża w pobliżu przedszkola sióstr zakonnych. Na tym miejscu postawiono współcześnie krzyż z tablicą pamiątkową. Wiadomości źródłowe o kościółku pochodzą z ok. 1500 r., kiedy to Mikołaj, Stanisław i Jan Pileccy (synowie dziedzica Tyczyna Jana) zapisali temu kościołowi pewne dobra na ziemi za zbawienie dusz swoich ukochanych rodziców. Biskup przemyski Maciej Drzewicki wydał w 1506 r. akt erekcyjny kościoła szpitalnego zatwierdzony w 1519 r. przez samego króla Zygmunta Starego. Kościółkiem i funkcjonującym przy nim Domem Ubogich, w którym pielęgnowano dwunastu starców (kobiet i mężczyzn), opiekował się miejscowy proboszcz z Tyczyna będący równocześnie prepozytem szpitalnym.

Złoty okres w Rzeszowie

Złotymi zgłoskami w rzeszowską historię filantropii wpisało się nazwisko Towarnickich. Jan Warna Towarnicki był wnukiem popa. Po studiach medycznych praktykował m.in. w Kijowie. Później przybył do Rzeszowa. Wkrótce został tutaj lekarzem powiatowym. Choć był człowiekiem zamożnym, jako lekarz dobrze też zarabiał; cały swój majątek przeznaczył na utworzenie specjalnej fundacji dla ubogich. Szczególnie na sercu leżało mu kształcenie ubogich dzieci. Kiedy zmarł, w 1865 r., do Rzeszowa przyjechał jego bratanek, Ambroży, porzucając praktykę medyczną. Został kuratorem fundacji stryja. Jeszcze jako lekarz sprzeciwiał się stanowczo nieracjonalnym przesądom medycznym; szerzył wśród prostych ludzi podstawy wiedzy medycznej i dbałość o higienę. Poprzez to, że od momentu przyjazdu do Rzeszowa uczciwie zarządzał fundacją stryja, zdobył w mieście szerokie uznanie i autorytet. Wkrótce też powierzono mu urząd burmistrza miasta, który sprawował przez cztery kadencje. Mówiono nawet o „złotym okresie” za jego rządów.

Pachnące łóżko szpitalne

Z fundacji Rafała Jakuba Jarosławskiego z Przeworska ok. 1469 r. powstał szpitalik (dom dla ubogich) i kościółek drewniany pw. Świętego Ducha w Rzeszowie. Został on zbudowany przy drodze, która prowadziła do Tyczyna. Pierwszym kapelanem (prepozytem) kościoła szpitalnego był niejaki Wacław z Piotraszówki (dzisiaj Boguchwały). W 1566 r. kościółek zgorzał, jednak w 1605 r. odbudował go Mikołaj Spytek Ligęza, ówczesny właściciel Rzeszowa. W czasie najazdu wojsk księcia siedmiogrodzkiego znów uległ zniszczeniu. W 1661 r. odbudowany pod zmienionym wezwaniem Świętej Trójcy. Z powodu niebezpieczeństwa podtopienia przez płynący Wisłok jeszcze raz został przebudowany w wieku osiemnastym.

Niezwykle ciekawa historia wiąże się ze szpitalikiem dla ubogich w Bieczu. Ufundowany został pod koniec XIV stulecia przez znaną ze świątobliwości i dobroczynności królową Jadwigę Andegaweńską. Kiedy monarchini odwiedziła szpital, znalazła jednego chorego, którym nikt się nie opiekował. Wszyscy odsuwali się od niego z odrazą, skarżąc się, że cuchnie i jest brudny. Królowa sama obmyła chorego i ubrała w świeżą odzież. Wówczas w bieckim przytułku miał rozejść się zapach lilii, a ów chory zajaśniał nieziemskim blaskiem. Zdumieni zachowaniem królowej ludzie przychodzili na własne oczy zobaczyć królową posługującą żebrakowi. A ona mówiła, że wszystko można zrobić, nawet i królowa może opiekować się najbardziej „odrażającym” żebrakiem, a wszystko to w imię Boże. Kiedy królowa zapytała owego chorego, kimże on jest..., zniknął. Zrozumiała, że był to sam Chrystus. A łóżko, na którym leżał, przez wieki przechowywano jak cenną relikwię...

2017-02-08 14:25

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kard. Tagle: w chwili tragedii Filipińczycy dają piękne świadectwo wiary

[ TEMATY ]

kardynał

pomoc

Baltazar Manila Cathedral/pl.wikipedia.org

Filipiny starają się stawić czoła skutkom tajfunu Hayan, który spowodował spustoszenie w południowo-centralnej części kraju. Szacuje się, że śmierć mogło ponieść nawet 10 tys. osób. 10 mln Filipińczyków nie ma dachu nad głową. Niemal połowa z nich to dzieci. Kard. Luis Antonio Tagle, arcybiskup Manili, jest jednak przekonany, że Filipińczycy poradzą sobie z tą tragedią.
CZYTAJ DALEJ

Na świecie przybywa wiernych, ubywa kapłanów

2025-10-18 08:02

[ TEMATY ]

księża

wierni

Karol Porwich/Niedziela

Liczba katolików na świecie wynosi 1 405 454 000 osób, co oznacza wzrost o 15 881 000 katolików w porównaniu z rokiem poprzednim. Informację tę podała agencja Fides w najnowszym roczniku statystycznym Kościoła, opublikowanym z okazji Światowego Dnia Misyjnego.

Wzrost liczby katolików dotyczy wszystkich pięciu kontynentów, w tym Europy, gdzie odwrócił się trend spadkowy odnotowany w poprzednim badaniu, kiedy to w 2022 r. odnotowano spadek liczby katolików w porównaniu z 2021 r. Podobnie jak w poprzednich latach, wzrost liczby katolików jest najbardziej widoczny w Afryce (+8 309 000) i Ameryce (+5 668 000). Kolejne miejsca zajmują Azja (+954 000), Europa (+740 000) i Oceania (+210 000). Odsetek katolików w światowej populacji nieznacznie wzrósł (+0,1) w porównaniu z rokiem poprzednim i wynosi 17,8 proc..
CZYTAJ DALEJ

Modlitwa, pamięć i jedność – Polonia świętuje 40-lecie jasnogórskich czuwań

2025-10-18 15:51

[ TEMATY ]

Jasna Góra

40‑lecie jasnogórskich czuwań

Vatican Media

Ponad tysiąc wiernych z kraju i z zagranicy uczestniczyło w 40. Jubileuszowej Jasnogórskiej Nocy Czuwania w intencji Polskich Emigrantów i ich Duszpasterzy. Organizatorami wydarzenia byli Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej (chrystusowcy) oraz Siostry Misjonarki Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej – zgromadzenia zakonne powołane do duchowej i apostolskiej służby Polakom żyjącym poza granicami kraju.

W modlitewnym spotkaniu wzięli udział przedstawiciele obu zgromadzeń, pielgrzymi z kraju i z zagranicy, w tym bardzo liczna reprezentacja młodzieży polonijnej z Niemiec.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję