Reklama

Niedziela Kielecka

Rok Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Z dala się nijaczeje

Niedziela kielecka 11/2019, str. III

[ TEMATY ]

Gustaw Herling‑Grudziński

TD

Balkon w tej kamienicy to dawne mieszkanie G. Herlinga-Grudzińskiego

Balkon w tej kamienicy to dawne mieszkanie G. Herlinga-Grudzińskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W maju obchodziłby setne urodziny. Związany z Kielcami i Kielecczyzną – ma obecnie swój rok. Decyzją Sejmu rok 2019 jest czasem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.

Prozaik, eseista, publicysta, diarysta, krytyk literacki, redaktor, tłumacz, żołnierz, więzień łagrów, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury na emigracji, urodził się 20 maja 1919 r. w Kielcach – zmarł 4 lipca 2000 r. w Neapolu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

„Dobrze wróżył widok z szosy przy wjeździe do Kielc: Klasztor Bernardynów na Karczówce, na tej Karczówce, w której Żeromski widział «spiczastą Radostową, ciemnoniebieską Łysicę i ponury Kamień» (...). W Domu Środowisk Twórczych im. Tomasza Zielińskiego spotkałem się z gronem czytelników, wprowadzony inteligentnie przez Irenę Furnal. W pytaniach i odpowiedziach mowa była głównie o żywej w pamięci o «małej ojczyźnie», bez której (jak kiedyś napisałem),«nijaczeje się z dala od dużej’ (…). Ocaleje duch Żeromskiego, będzie zawsze unosił się nad tym miastem pisarz serca nienasyconego i ustawicznego rachunku sumienia»” – tak o swojej podróży do Kielc w 1991 r. pisał w „Dzienniku pisanym nocą 1989 – 1992” jeden z największych polskich pisarzy XX wieku.

A z dala od ojczyzny, tej małej i dużej, wmontowany pełną parą w bieg historii, przebywał aż do czasu transformacji ustrojowej, gdy wreszcie „Inny świat” był dostępny nie tylko w drugim obiegu, a jego autor mógł przyjechać do Warszawy, Krakowa, Lublina Poznania. I Kielc. I Suchedniowa, gdzie po młynie rodziców nie ma już śladu.

Gustaw Herling-Grudziński swoje lata młodzieńcze przeżył w Suchedniowie, a szkolne w Kielcach. Absolwent gimnazjum im. S. Żeromskiego (wcześniej gimnazjum im. M. Reja, obecnie I LO im. S. Żeromskiego) w Kielcach, debiutował reportażem pt. „Świętokrzyżczyzna”. Jeden z inicjatorów nowoczesnej literatury faktu, mistrz krótkich form narracyjnych, zajmował ważne miejsce wśród najwybitniejszych diarystów II poł. XX w., niezwykle wnikliwie penetrując w swych utworach mroczne sfery ludzkiej egzystencji. Dorobek autora wypełniają: proza, eseje, krytyka literacka oraz oryginalne formy mieszane. Jego najważniejsze dzieła to: siedmioczęściowy „Dziennik pisany nocą” i „Inny świat” – biograficzna powieść pisarza, zesłanego wyrokiem NKWD w 1940 r. do obozu pracy w Jercewie, książki, która obok nieprzeciętnych walorów literackich jest przede wszystkim dokumentalną relacją ofiary, kronikarza i badacza instytucji i mechanizmów sowieckiego „innego świata” zbudowanego na utopijnej, zbrodniczej ideologii totalitarnej. Zwolniony stamtąd w styczniu 1942 r. po desperackiej głodówce protestacyjnej, po miesiącach tułaczki dotarł do armii Andresa, stacjonującej wówczas w Kazachstanie.

Reklama

Za udział w bitwie pod Monte Cassino odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Skazany na emigrację przez powojenne władze, był przez lata wnikliwym obserwatorem i krytykiem dyktatury komunistycznej. Pracował w rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa, współtworzył i współredagował z Jerzym Giedroyciem miesięcznik „Kultura”.

Wśród licznych wyróżnień przyznanych pisarzowi wymienić trzeba nagrodę Fundacji im. Kościelskich (1967), doktorat honoris causa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu (1991), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000) oraz Order Orła Białego (1998). 9 maja 1991 r. pisarz został honorowym obywatelem Kielc.

Jednym z pierwszych wydarzeń Roku Herlinga-Grudzińskiego było spotkanie z Janem Nowickim – aktorem teatralnym i filmowym w OEM „Świętokrzyski Sztetl”17 lutego br. Aktor w przejmującej interpretacji przedstawił fragmenty obozowej powieści autobiograficznej „Inny świat”. W Kielcach i na Kielecczyźnie przewidziano w tym roku wystawy, zajęcia edukacyjne, spotkanie z absolwentami I Liceum Ogólnokształcącego w Kielcach, wycieczki śladem pisarza, konkursy poświęcone życiu i twórczości, dyskusje młodych, wykłady. Będą specjalne wydarzenia w ramach Tygodnia Kultury Języka, planuje się wizytę córki pisarza – Marty Herling. Do organizacji Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego włączyło się Stowarzyszenie Absolwentów Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, którego Herling-Grudziński był uczniem. Na Targach Książki, w 2000 roku, na dwa miesiące przed śmiercią, przedstawiciele Stowarzyszenia Absolwentów spotkali się z pisarzem i stał się oficjalnie pierwszym honorowym członkiem w historii Stowarzyszenia.

Reklama

„Herlingowskie” wydarzenia będą kierowane do osób w każdym wieku. Być może pozwolą odkryć nowe wiadomości o życiu i twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który niezbyt chętnie o sprawach prywatnych mówił i pisał, więc do odkrycia pozostaje jeszcze wiele, np. tajemniczy wątek miejsca urodzenia (niektóre hipotezy wskazują na Skrzelczyce k. Pierzchnicy, gdzie w roku urodzenia pisarza mieszkali jego rodzice). Twórczość Herlinga-Grudzińskiego była dotychczas odczytywana zasadniczo w aspekcie historycznym, ale przecież jest jeszcze inny Gustaw Herling-Grudziński – autor metafizycznych opowiadań, literackich alegorii, esejów o sztuce, o prowincjach włoskich, wreszcie o literaturze rosyjskiej, są jego doskonałe polemiki literackie. Wreszcie, jakże wciąż aktualne, komentarze do trudnych stosunków polsko-izraelskich postrzeganych np. w interpretacji pisarza – przez pryzmat Żydów amerykańskich, czy jego, zaskakująco dzisiaj trafne, uwagi na temat Okrągłego Stołu.

Wykorzystajmy ten rok na odkrywanie bogactwa twórczości pisarza.

2019-03-13 10:57

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Postawiono zarzuty ks. Michałowi O.

2024-03-27 18:21

Adobe Stock

Prokuratura postawiła w środę zarzuty pięciu osobom w związku ze sprawą wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. Wśród nich jest czterech urzędników resortu sprawiedliwości i „beneficjent funduszu” ks. Michał O. W ramach Funduszu ośrodkowi „Archipelag” miała zostać przyznana dotacja na kwotę blisko 100 milionów złotych.

- Ks. Michał O. działając wspólnie w porozumieniu z tymi urzędnikami, doprowadził do wypłaty tych środków. Tutaj istotną kwestią jest to, że działali wspólnie i w porozumieniu - poinformował dziś podczas konferencji rzecznik prasowy prok. Przemysław Nowak. Zapowiedział, że będą kierowane wnioski o tymczasowy areszt wobec trzech osób, a zebrany materiał dowodowy będzie analizowany pod kątem uchylenia immunitetu politykom. Powstające na warszawskim Wilanowie centrum terapeutyczne ma na celu pomoc ofiarom przemocy.

CZYTAJ DALEJ

Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował, ale jej ślady nosił na ciele

2024-03-28 23:15

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

św. o. Pio

Wydawnictwo Serafin

O. Pio

O. Pio

Mistycy wynagrodzenia za grzechy są powołani do wzięcia w milczeniu grzechów i cierpienia świata na siebie, w zjednoczeniu z Jezusem z Getsemani. Rzeczywiście, Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował i boleśnie przeżywał, ale jej ślady nosił na własnym ciele, aby w zjednoczeniu ze swoim Boskim Mistrzem współdziałać w wynagradzaniu za ludzkie grzechy. Jako czciciel Męki Pańskiej chciał, aby i inni korzystali z jego dobrodziejstwa.

„Misterium miłości. Droga krzyżowa z Ojcem Pio” to rozważania drogi krzyżowej, które proponuje nam br. Błażej Strzechmiński OFMCap - znawca życia i duchowości Ojca Pio. Rozważania każdej ze stacji przeplatane są z fragmentami pism Stygmatyka. Książka wydana jest w niewielkiej, poręcznej formie i zawiera także miejsce na własne notatki, co doskonale nadaje się do osobistej kontemplacji Drogi krzyżowej.

CZYTAJ DALEJ

Panie! Bądź dla nas codziennym zmartwychpowstawaniem!

2024-03-28 23:44

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Chrystus zmartwychwstał, lecz każdy z wierzących musi szukać zrozumienia wielkości tej prawdy w swoim życiu i sił, których ona udziela.

Ewangelia (J 20,1 -9)

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję