Reklama

Aspekty

Przed beatyfikacją Prymasa Tysiąclecia

Kardynał Wyszyński jako rządca Ordynariatu Gorzowskiego

W czerwcu 2020 r. zostanie beatyfikowany kard. Stefan Wyszyński, nazywany Prymasem Tysiąclecia. Choć całe swoje biskupie posługiwanie związał z Lublinem, Gnieznem, a przede wszystkim z Warszawą, to jednak niewielu wie, że pełnił także funkcję własnego ordynariusza dla Ordynariatu Gorzowskiego.

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 4/2020, str. IV

[ TEMATY ]

kard. Stefan Wyszyński

beatyfikacja

diecezja zielonogórsko‑gorzowska

Archiwum Aspektów

Prymas Wyszyński podczas liturgii święceń biskupich w katedrze gorzowskiej

Prymas Wyszyński podczas liturgii święceń biskupich w katedrze gorzowskiej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W trudnych latach powojennej rzeczywistości Kościół na Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim borykał się z wieloma problemami. Jednym z najistotniejszych był brak stałej administracji kościelnej. Ziemie, które po wojnie tworzyły wielką Administrację Apostolską Kamieńską, Lubuską i Prałatury Pilskiej z siedzibą w Gorzowie, kanonicznie należały do archidiecezji wrocławskiej, diecezji berlińskiej i Wolnej Prałatury Pilskiej. Zmiany granic państwowych musiały pociągnąć za sobą dostosowanie granic diecezjalnych. Jednak Stolica Święta ma przyjęty zwyczaj dokonywania zmian tylko w przypadku zawarcia traktatów pokojowych.

Sytuacja w pierwszych dniach po zakończeniu wojny nie była łatwa. Na ziemie nasze przybywali księża, którzy chcieli posługiwać ludowi Bożemu. Nie miał kto im jednak wystawić potrzebnych jurysdykcji i wskazać właściwe miejsca posługi. W tej sytuacji kard. August Hlond, działając na mocy otrzymanych w 1945 r. „nadzwyczajnych pełnomocnictw” (które notabene zostały mu najpierw cofnięte, a w 1946 r. przyznane ponownie jako „pełnomocnictwa specjalne”), ustanowił na Ziemiach Zachodnich i Północnych tymczasową administrację kościelną w formie administracji apostolskich. Te jednak nie istniały zbyt długo.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Trudny rok

26 stycznia 1951 r. władze komunistyczne siłą usunęły administratorów apostolskich. W Gorzowie był nim ks. Edmund Nowicki. Dodatkowo władze zażądały, aby wybrać w ich miejsce wikariuszy kapitulnych. Groziło to schizmą w Kościele. Aby uchronić Kościół przed tym dramatem, kard. Stefan Wyszyński wezwał wszystkich „nowo wybranych” wikariuszy kapitulnych i udzielił im potrzebnej jurysdykcji. Z powodu stanu tymczasowości na tych ziemiach Prymas mianował ich swoimi wikariuszami generalnymi. W Gorzowie został nim ks. Tadeusz Załuczkowski. Działał więc jako wikariusz kapitulny, ale faktycznie był wikariuszem generalnym Prymasa Polski dla terytorium, które w tym czasie nazywano Ordynariatem Gorzowskim. Władza duchowna była sprawowana autorytetem i mocą Prymasa Wyszyńskiego. To do niego należały ostateczne decyzje. W tym sensie można nazywać kard. Wyszyńskiego ordynariuszem terytorium kościelnego, które swoją siedzibę miało w Gorzowie.

Reklama

Dla osłabienia niepokoju wywołanego zaistniałą sytuacją sekretariat Prymasa Polski opublikował następujący komunikat: „Episkopat Polski podaje do wiadomości Przewielebnego Duchowieństwa i Wiernych, że w wyniku przeprowadzonych zmian w zarządzie kościelnym na Ziemiach Zachodnich, ks. Prymas udzielił jurysdykcji kanonicznej wybranym przez Rady Diecezjalne Kapłanom, którzy sprawują odtąd władzę kościelną na tych ziemiach zgodnie z prawem kanonicznym. Duchowieństwo i wierni winni odnosić się do tych rządców diecezji z zaufaniem i udzielić koniecznego poparcia”.

1 lutego 1951 r. Prymas Tysiąclecia wydał dekret: „Mocą regularnej władzy dla miejscowości przyznanych Polsce na Konferencji Poczdamskiej i Zgorzeleckiej, nadanej nam przez Stolicę Świętą, ustanawiamy niniejszym pismem Wielebnego Tadeusza Załuczkowskiego Naszym Wikariuszem generalnym dla obszaru Ordynariatu Gorzowskiego według norm kanonów 366-371 Kodeksu Prawa Kanonicznego i powierzamy wszystkie uprawnienia wymagające specjalnego mandatu, za wyjątkiem jednak uprawnień pięcioletnich oraz tych, które pozostają zastrzeżone dla naszych uprawnień nadzwyczajnych”.

Z czasem Prymas rozszerzał nadane uprawnienia. Dekretem z dnia 24 kwietnia 1952 r. mianował swoich wikariuszy generalnych – wikariuszy kapitulnych na Ziemiach Zachodnich delegatami specjalnymi z uprawnieniami biskupów rezydencjalnych. Był to ważny krok w dziele stabilizacji kościelnej na Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim.

Na mocy specjalnych uprawień Rzymu Prymas Wyszyński sprawował władzę kanoniczną na terenie, który dziś tworzy diecezję zielonogórsko-gorzowską.

Podziel się cytatem

W tym czasie rządy w Ordynariacie Gorzowskim sprawował już nowy rządca w osobie ks. Zygmunta Szelążka. Na to stanowisko został wybrany 26 lutego 1952 r., a rządy objął 15 marca tegoż roku. 12 maja otrzymał kościelne uprawnienia od Prymasa do samodzielnego kierowania ordynariatem. Ciągle jednak kanonicznie pozostawał delegatem kard. Wyszyńskiego dla Ordynariatu Gorzowskiego. Jako wikariusz generalny Prymasa otrzymał pełne prawa biskupa rezydencjonalnego. Dekret otrzymał dla „umocnienia Kościoła na Ziemiach Zachodnich oraz dla zadokumentowania, że hierarchia na tych ziemiach jest dostatecznie przygotowana, aby samodzielnie sprawować rządy Kościołem. Dekret ten jest wyrazem ścisłego i nierozerwalnego zjednoczenia Ziem Zachodnich z macierzą”.

Reklama

Pierwszy biskup

Choć sprawa granic i traktatu pokojowego nie była zakończona, to jednak polskiemu episkopatowi udało się uzyskać w Stolicy Apostolskiej szczególną łaskę. Było nią mianowanie biskupów dla tych ziem. Prymas Wyszyński mianował dla Ordynariatu Gorzowskiego bp. Teodora Benscha. Objął on ordynariat 16 grudnia 1956 r. W dekrecie kierującym bp. Benscha do pracy Prymas powoływał się na posiadane od 18 kwietnia 1951 r. pełnomocnictwa. W dekrecie został on określony jako delegat specjalny Prymasa Polski z uprawieniami biskupa rezydencjonalnego.

Biskup Bensch nie za długo pracował w Ordynariacie Gorzowskim. Zmarł 7 stycznia 1958 w Szczecinie. Nowy biskup w Gorzowie, czyli Wilhelm Pluta także był specjalnym delegatem Prymasa Polski z uprawieniami biskupa rezydencjonalnego. Nie był więc samodzielnym biskupem diecezji ani administratorem apostolskim uznawanym przez Stolicę Apostolską. Nie był także wikariuszem kapitulnym. Był więc faktycznie, jako specjalny delegat – wikariuszem generalnym Prymasa Polski dla Ordynariatu Gorzowskiego.

Warto podkreślić, że także mianowani dla Gorzowa biskupi pomocniczy, czyli Jerzy Stroba i Ignacy Jeż, nie byli biskupami pomocniczymi bp. Pluty, lecz biskupami pomocniczymi arcybiskupa gnieźnieńskiego i warszawskiego, czyli... Prymasa Wyszyńskiego.

Reklama

Stan taki trwał do 1967 r., kiedy to decyzją Stolicy Apostolskiej Ordynariat Gorzowski został podniesiony do rangi Administracji Apostolskiej, a bp Pluta stał się pełnoprawnym administratorem apostolskim zależnym bezpośrednio od Stolicy Świętej.

Na mocy specjalnych uprawień Rzymu Prymas Wyszyński sprawował władzę kanoniczną na terenie, który dziś tworzy diecezję zielonogórsko-gorzowską. Był więc aż do 1967 r. rzeczywistym rządcą i ordynariuszem Kościoła na Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim. Przygotowując się do beatyfikacji kard. Stefana Wyszyńskiego, warto pamiętać o jego trosce o Kościół na Środkowym Nadodrzu.

2020-01-21 12:48

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Bp Jeż wydał edykt związany z rozpoczęciem procesu beatyfikacyjnego Stefanii Łąckiej

Poszukiwane są zdjęcia i pamiątki dotyczące Stefanii Łąckiej. Jest to związane z procesem beatyfikacyjnym dziennikarki, która trafiła do Auschwitz i pomagała więzionym.

W specjalnym edykcie biskup tarnowski Andrzej Jeż zachęca wiernych do przesyłania dokumentów, fotografii, pamiątek i korespondencji dotyczących Stefanii Łąckiej. Materiały można przekazywać do postulatora procesu ks. prof. Stanisława Sojki na adres Sekretariatu Kurii Diecezjalnej , ul. Legionów 30, 33-100 Tarnów.

CZYTAJ DALEJ

Ponad 50 tysięcy widzów w polskich kinach na pokazach 4. sezonu "The Chosen"

2024-03-28 11:39

[ TEMATY ]

„The Chosen”

Materiały promocyjne/thechosen.pl

Serial o Jezusie z kolejnym sukcesem. W polskich kinach 4. sezon zebrał ponad 50 000 widzów, a licznik wciąż rośnie. Kolejne odcinki serialu, co stało się całkowitym fenomenem w branży filmowej, wciąż wyświetlane są w kinach.

Poza repertuarowym wyświetlaniem w kinach, również społeczność ambasadorów serialu organizuje w całej Polsce pokazy grupowe, które nierzadko mają sale zajęte do ostatnich miejsc. W wielu miejscowościach można wybrać się na taki pokaz czy to do kina sieciowego, lokalnego czy domu kultury. Kina widząc ogromne zainteresowanie same wstawiają do repertuaru kolejne odcinki lub powtarzają wyświetlanie od 1 odcinka. Już pojawiają się pierwsze całodzienne maratony z 4. sezonem.

CZYTAJ DALEJ

Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował, ale jej ślady nosił na ciele

2024-03-28 23:15

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

św. o. Pio

Wydawnictwo Serafin

O. Pio

O. Pio

Mistycy wynagrodzenia za grzechy są powołani do wzięcia w milczeniu grzechów i cierpienia świata na siebie, w zjednoczeniu z Jezusem z Getsemani. Rzeczywiście, Ojciec Pio tajemnice Męki Pańskiej nie tylko kontemplował i boleśnie przeżywał, ale jej ślady nosił na własnym ciele, aby w zjednoczeniu ze swoim Boskim Mistrzem współdziałać w wynagradzaniu za ludzkie grzechy. Jako czciciel Męki Pańskiej chciał, aby i inni korzystali z jego dobrodziejstwa.

„Misterium miłości. Droga krzyżowa z Ojcem Pio” to rozważania drogi krzyżowej, które proponuje nam br. Błażej Strzechmiński OFMCap - znawca życia i duchowości Ojca Pio. Rozważania każdej ze stacji przeplatane są z fragmentami pism Stygmatyka. Książka wydana jest w niewielkiej, poręcznej formie i zawiera także miejsce na własne notatki, co doskonale nadaje się do osobistej kontemplacji Drogi krzyżowej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję