Reklama

Kościół

Kochał Kościół i jego dzieje

Ksiądz profesor Jan Związek był wybitnym historykiem Kościoła oraz wychowawcą wielu pokoleń kapłanów, osób życia konsekrowanego i świeckich. Zmarł 8 lipca br. w Częstochowie.

Niedziela Ogólnopolska 29/2020, str. 20-21

[ TEMATY ]

świadectwo

świadectwo wiary

ks. Jan Związek

BM Sztajner/ Niedziela

Ks. prof. Jan Związek (1937 – 2020)

Ks. prof. Jan Związek (1937 – 2020)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Postać księdza profesora jest ciągle do odkrycia – powiedział abp Wacław Depo z okazji jubileuszu 50-lecia uzyskania przez ks. prof. dr. hab. Jana Związka tytułu doktora historii Kościoła, 27 lutego 2020 r., w auli Wyższego Instytutu Teologicznego w Częstochowie. Sam zmarły kapłan podkreślał, że dla niego „historia jest przede wszystkim nauką, na której należy budować życie i postępowanie swoje oraz wychowanków”.

Początki

Jan Związek urodził się 6 grudnia 1937 r. we wsi Młynki w rodzinie Szczepana i Anastazji z domu Kiedos. W okresie okupacji niemieckiej mieszkał u dziadków, ponieważ rodzice zostali wywiezieni na roboty przymusowe. Po zakończeniu II wojny światowej uczęszczał do szkół podstawowych w Kabałach, a potem w Załęczu Małym. W 1952 r. rozpoczął naukę w Niższym Seminarium Duchownym w Częstochowie. Po zdaniu matury odbył studia filozoficzno-teologiczne w Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 29 czerwca 1961 r. w katedrze Świętej Rodziny w Częstochowie z rąk bp.  Zdzisława Golińskiego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kochał historię Kościoła

Jego badania naukowe obejmowały nurt biografistyczny. Opracował blisko 170 biogramów duchownych. Znaczna ich część dotyczy księży prześladowanych w latach funkcjonowania systemów totalitarnych – hitlerowskiego i komunistycznego. Kolejnym nurtem badawczym ks. Związka była historia Kościoła w regionie częstochowskim. Przygotował publikację pt. Dzieje diecezji częstochowskiej w okresie II Rzeczypospolitej (1990). Zdaniem historyków, dużą wartość dla głębszego poznania działalności społecznej skupionej wokół Kościoła ma wydana w 1994 r. książka pt. Katolickie stowarzyszenia społeczne w diecezji częstochowskiej (1925-1939). Na szczególną uwagę zasługują także inne publikacje: Błogosławieni i słudzy Boży w archidiecezji częstochowskiej; Inwentarz łacińskich ksiąg metrykalnych Archiwum Diecezjalnego w Częstochowie; czy Martyrologium kapłanów diecezji częstochowskiej w czasie II wojny światowej.

Reklama

Warsztat historyka zdobywał stopniowo. Po święceniach został skierowany na studia specjalistyczne z zakresu historii Kościoła na Wydziale Teologicznym KUL. Stopień naukowy magistra teologii w zakresie historii Kościoła uzyskał 5 marca 1964 r. na podstawie pracy pt. Kazania niedzielne Mikołaja z Wilkowiecka, napisanej pod kierunkiem ks. prof. dr. hab. Mieczysława Żywczyńskiego. Stopień naukowy doktora historii Kościoła na Wydziale Teologicznym KUL otrzymał 18 czerwca 1969 r. na podstawie rozprawy pt. Katolickie poglądy polityczno-społeczne w Polsce na przełomie XVI i XVII wieku w świetle kazań, przygotowanej pod kierunkiem tego samego promotora. Stopień naukowy doktora habilitowanego teologii w zakresie historii Kościoła zdobył 7 czerwca 1984 r. na podstawie rozprawy pt. Dzieje diecezji częstochowskiej w okresie II Rzeczypospolitej, przedstawionej na Wydziale Teologicznym KUL w Lublinie.

Ksiądz profesor Jan Związek wniósł ogromny wkład w badania nad dziejami Kościoła, szczególnie diecezji (archidiecezji) częstochowskiej. Na jego dorobek naukowy składa się 15 pozycji zwartych i ok. 800 artykułów. Wypromował 13 doktorów i ok. 650 magistrów. Przygotował 6 recenzji profesorskich, 5 habilitacyjnych, 29 doktorskich, 8 wydawniczych. Należał do kilku towarzystw naukowych, m.in.: Polskiej Akademii Nauk – Komisji Historycznej, Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Teologicznego, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Częstochowskiego Towarzystwa Naukowego, Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego.

Na służbie Kościoła

Ksiądz Związek pracował w Niższym Seminarium Duchownym w Częstochowie jako wychowawca i nauczyciel religii oraz propedeutyki filozofii. W latach 1966-70 był zastępcą redaktora naczelnego Częstochowskich Wiadomości Diecezjalnych. Pracował m.in. jako archiwariusz w Archiwum Diecezjalnym w Częstochowie oraz prowadził wykłady z metodologii nauk i patrologii w Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie. Powierzono mu także wykłady z zakresu historii Kościoła w tymże seminarium, w Instytucie Teologicznym w Częstochowie oraz w Wyższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Krakowie. Pełnił funkcję dyrektora Archiwum Diecezjalnego w Częstochowie. Na Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie pełnił obowiązki prodziekana (przez dwie kadencje) oraz był członkiem Senackiej Komisji Regulaminowej. Prowadził również wykłady z zakresu historii nowożytnej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie. Przez wiele lat był wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym, Wyższym Instytucie Teologicznym im. Najświętszej Maryi Panny Stolicy Mądrości w Częstochowie, na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie oraz Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie.

Reklama

– Gdy rozpoczynałem studia historyczne i równocześnie teologiczne, ks. prof. Jan Związek był już postacią legendarną. W odniesieniu do niego to stwierdzenie nie jest użyte na wyrost. Każda z krążących wśród studentów opowieści o nim traktowała jego osobę życzliwie. Chyba nie znalazł się nikt, kto czułby się skrzywdzony przez księdza profesora. Jest to najlepsze świadectwo formatu tego człowieka – przejść przez życie tak, by nikogo nie zdeptać. Ujmował nas spokojem, wewnętrzną harmonią, która uzewnętrzniała się w jego wysokiej kulturze osobistej. W swojej skromności realizował misję naukowca i pedagoga, stale podkreślał wierność Chrystusowi. Ukształtował pokolenia historyków. Cieszę się, że miał wpływ także na moje postrzeganie przeszłości – podkreśla Ireneusz Korpyś, student księdza profesora w Wyższym Instytucie Teologicznym oraz na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie.

Reklama

Na służbie człowiekowi

Swoje oddanie drugiemu człowiekowi ks. Związek okazywał w okresie, kiedy pełnił funkcję rektora (1985-92) Wyższego Częstochowskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i Wyższego Seminarium Duchownego w Częstochowie. W tym czasie, 15 sierpnia 1991 r., papież Jan Paweł II dokonał poświęcenia nowego gmachu seminarium w Częstochowie. – Był wyjątkowym człowiekiem, a przy tym ogromnie skromnym. Jako rektor seminarium miał ojcowskie podejście do kleryków. Interesował się każdym z nas. Na seminarium naukowym rzetelnie współpracował z klerykami nad każdą pracą magisterską. Znał diecezję, a później archidiecezję jak nikt inny – wspomina ks. Marek Jelonek, proboszcz parafii św. Bartłomieja Apostoła w Czarnożyłach.

– Ksiądz profesor Jan Związek znaczną część swojego życia związał z częstochowskim środowiskiem naukowym. Przez 12 lat pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej, po zmianie jej nazwy – w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Na szczególne podkreślenie zasługuje autorski udział ks. prof. Związka w 4-tomowej monografii: Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego. Wychował ogromne grono historyków, administratywistów, nauczycieli i pedagogów. Wśród nich jest kilkanaście osób ze stopniem doktora oraz setki osób, które uzyskało dyplom magistra. Miał w dorobku liczne recenzje doktorskie, habilitacyjne, profesorskie i wydawnicze. Dla swoich wychowanków – ludzi pracujących w różnych instytucjach, szkołach, uczelniach w całej Polsce, a nawet Europie, stał się wzorem i postacią godną naśladowania. Dla wszystkich był człowiekiem niezwykle życzliwym i zawsze chętnym do niesienia pomocy. I takim zapamięta ks. prof. Jana Związka społeczność naszego uniwersytetu – podkreśla prof. dr hab. Anna Wypych-Gawrońska, rektor Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.

2020-07-14 09:42

Ocena: +3 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ks. prof. Jan Związek (1937-2020) – biogram

W wieku 82 lat, w 59 roku kapłaństwa, 8 lipca w Częstochowie zmarł ks. prof. Jan Związek, były rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Częstochowskiej, wieloletni Wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym, Wyższym Instytucie Teologicznym im. NMP Stolicy Mądrości w Częstochowie, Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie, nauczyciel i wychowawca wielu pokoleń kapłanów, osób życia konsekrowanego i świeckich, zasłużony historyk Kościoła.

Urodził się 6 grudnia 1937 roku we wsi Młynki w powiecie wieluńskim w województwie łódzkim w rodzinie Szczepana i Anastazji z domu Kiedos. W okresie okupacji niemieckiej mieszkał u dziadków ponieważ rodzice zostali wywiezieni na roboty przymusowe. Po zakończeniu działań wojennych uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Kabałach, a potem w Załęczu Małym. W 1952 rozpoczął naukę w zakresie szkoły średniej w Niższym Seminarium Duchownym w Częstochowie. Po 4 latach nauki uzyskał świadectwo dojrzałości w NSD i jako eksternista w Liceum im. Romualda Traugutta w Częstochowie. W latach 1956-1961 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 29 czerwca 1961 roku w katedrze św. Rodziny w Częstochowie z rąk biskupa prof. dr hab. Zdzisława Golińskiego.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

Franciszek podczas Mszy Krzyżma do kapłanów: musimy być wolni od surowości i oskarżeń, od egoizmu i ambicji!

2024-03-28 10:38

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Do postrzegania życia i powołania w perspektywie całej przeszłości i przyszłości oraz odkrycia na nowo potrzeby adoracji i bezinteresownej, spokojnej i przedłużonej modlitwy serca - zachęcił Franciszek w Wielki Czwartek podczas Mszy Krzyżma w watykańskiej Bazylice św. Piotra. Papież wskazał na potrzebę skruchy, która jest nie tyle owocem naszej sprawności, lecz łaską i jako taka musi być wyproszona na modlitwie.

HOMILIA OJCA ŚWIĘTEGO FRANCISZKA

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję