Reklama

Królowa Nieba i Ziemi oraz św. bp Józef Sebastian Pelczar w Jaśliskach

Niedziela przemyska 8/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kilkanaście kilometrów na południe od Rymanowa, powyżej trasy drogowej: Dukla-Tylawa-Komańcza, wśród malowniczego pasma Beskidu Niskiego, nad brzegami rzeki Jasiołki i potoku Bełcza ulokowane są Jaśliska. Okalające osadę wzgórza pokryte są bogatymi jeszcze resztkami wspaniałych lasów karpackich, pełnych zwierzyny, ptactwa i leśnego runa.
W 1366 r. król Kazimierz Wielki wydał niejakiemu Janowi Henselinowi dokument lokacyjny, według prawa magdeburskiego, aby tu założył miasto zwane Wysokim Miastem, które z czasem przyjęło obecną nazwę od rzeki Jasiołki. W tym czasie, kiedy biskupem przemyskim był Janusz z Lubienia (1420-1435), król Władysław Jagiełło przekazał Jaśliska biskupom przemyskim jako tzw. dobra stołowe. Status ten utrzymywał się również i wtedy, gdy Jaśliska po linii administracji kościelnej należały do diecezji krakowskiej. Dopiero papież Klemens VIII w 1763 r. przyłączył Jaśliska do diecezji przemyskiej. Położenie miasta wiązało się z bardzo ożywionym traktem węgierskim, dzięki temu Jaśliska stały się poważnym ośrodkiem handlowym. Dla jego bezpieczeństwa od XV w. miasto zostało otoczone murami obronnymi. Była tu komora celna, składy win węgierskich, działały liczne cechy rzemieślnicze. Mieszkali tutaj Polacy, Węgrzy i Rusini. Miasto narażone było na rabunki karpackich zbójników oraz napady zbrojne ze strony węgierskiej. Do lokalnej historii przeszedł rok 1657, kiedy to Jaśliska, dzięki swoim murom obronnym, odparły szturm wojsk siedmiogrodzkiego księcia Jerzego Rakoczego. W XVII w. miasto nawiedzane przez swoje i obce wojska przeżyło całkowity swój upadek. Ludnościowo i gospodarczo podniosło się w drugiej połowie XIX w., stając się ośrodkiem handlu i rzemiosła dla okolicznej ludności wiejskiej. W tym czasie osiedliła się tu rodzina Bogdańskich, z której wywodziły się trzy pokolenia artystów malarzy. Ich obrazy i polichromie w wielu kościołach i cerkwiach zachowały się do dzisiaj po obu stronach Karpat. Po naszej stronie swoje malarskie dzieła pozostawili Jan i Paweł Bogdańscy, między innymi w kościele parafialnym Wszystkich Świętych w Iwoniczu. I wojna światowa znów przetoczyła się przez Jaśliska walcem pożogi i zniszczenia, miasteczko podupadło i w 1934 r. straciło prawa miejskie, którymi cieszyło się 568 lat.
W przewodnikach historyczno-turystycznych jako zabytki historii wymieniane są: pozostałości po murach obronnych, stary ratusz z zajazdem (XVI-XVII w.), karczma i zabytkowe domy drewniane z podcieniami (XIX w.), a przede wszystkim barokowy kościół parafialny, wybudowany dzięki staraniom biskupa przemyskiego Aleksandra Fredry, konsekrowany w 1756 r. pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, rozbudowany znacznie w latach 1908-1912. Świątynia jednonawowa, z dwoma kaplicami, posiada główny ołtarz z drugiej połowy XVIII w. ze słynącym łaskami, koronowanym papieskimi koronami, obrazem Matki Bożej Jaśliskiej. Wizerunek ten powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XVI w., a do Jaślisk przywędrował z Węgier. Matka Boża przedstawiona po królewsku, trzyma na ręku małego Jezusa-Króla. Napis, jaki malarz umieścił na dole obrazu, głosi: „Oto Jezus spoczywa, w objęciach Matki Dziewicy, dla której tronem jest niebo, a podnóżkiem tronu swojego uczyniła ziemię”. Stąd Najświętsza Maryja Panna czczona jest w Jaśliskach od 1634 r. jako Królowa Nieba i Ziemi. Liczne wota i zapiski potwierdzają pielgrzymki Polaków, Słowaków, Cyganów, Węgrów i Rusinów. Czcicielami Matki Bożej Jaśliskiej byli też biskupi przemyscy, a szczególnie Wacław Hieronim Sierakowski - przyozdabiał obraz sukienkami i koronami oraz Józef Sebastian Pelczar, który wprowadził do Jaślisk założone przez siebie bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej (w 1911 r. liczyło ono w Jaśliskach 574 członków). Po II wojnie światowej, a zwłaszcza po 1956 r. nastąpiło ożywienie kultu maryjnego, co doprowadziło do papieskiej koronacji obrazu w Krośnie, 10 czerwca 1997 r., przez Papieża Polaka - Jana Pawła II.
Osobliwością religijno-kościelną w Jaśliskach było stowarzyszenie młodzieży męskiej, tzw. krzyżaków, działające pod opieką biskupów i kapituły przemyskiej od XVI w. Jego celem było szerzenie kultu Chrystusa Ukrzyżowanego. Członkowie bractwa mieli swój strój - czerwone płaszcze z białym krzyżem - i własny sztandar o podobnej wymowie. Jaśliscy krzyżacy uczestniczyli we wszystkich procesjach, zwłaszcza w Boże Ciało i Wielki Tydzień. Czynili parady przy zaręczynach i ślubach. Na Wielkanoc objeżdżali pola z figurą Pana Zmartwychwstałego, z modlitwą za rolników i o dobre plony. Stowarzyszenie zostało rozwiązane w 1905 r. Niektórzy dopatrują się w jaśliskich krzyżakach zalążków ochotniczej straży pożarnej. Być może, iż zorganizowana spora grupa młodzieńców przy różnych okazjach troszczyła się o bezpieczeństwo przeciwpożarowe (miasto miało zabudowę drewnianą), ale należy podkreślić, że stowarzyszenie miało ściśle określony podstawowy cel religijny.
Z przedstawionych wyżej względów, z Jaśliskami byli bezpośrednio związani kolejni biskupi przemyscy, w szczególności zaś dzisiejszy św. bp Józef Sebastian Pelczar, który w 1902 r. ufundował w Jaśliskach kolejny dom zakonny dla założonego przez siebie Zgromadzenia Sióstr Sercanek. Pomijając obecność sercanek w krośnieńskim szpitalu od 1901 r., jaśliski klasztorek był pierwszym ich własnym domem na Podkarpaciu. Siostry od tego czasu podjęły pracę z dziećmi w ochronce, a także opiekę nad miejscowymi chorymi. W kolejnych latach placówka ta stała się miejscem formacyjnym zgromadzenia, a także ośrodkiem wypoczynkowo-zdrowotnym. Siostry sercanki wrośnięte we współczesną rzeczywistość Jaślisk, w dalszym ciągu prowadzą działalność odpowiednio dostosowaną do zachodzących przemian na ojczystej ziemi. Swoją troskliwą posługą są blisko Królowej Nieba i Ziemi, a świadectwem zakonnego życia przybliżają innym swojego świętego Założyciela i Patrona, podobnie jak to czyni szczególne miejsce położone na zachód od samych Jaślisk, przy drodze do Tylawy. Otóż na tzw. „spalonym” miejscu, gdzie kiedyś znajdowała się letnia willa biskupów przemyskich, stoi niedawno wzniesiona kaplica ku czci św. Józefa Sebastiana Pelczara, a także pomnik oraz odpowiednio ustawione stacje drogi krzyżowej. Idąc śladami swoich poprzedników, bp Pelczar wypoczywał w tym uroczym zakątku, modlił się, zapewne pracował naukowo, a jak zachodziła potrzeba to i podejmował interesantów w pilnych sprawach diecezjalnych. Przykładem tego jest wizyta sługi Bożego ks. Bronisława Markiewicza z Miejsca Piastowego, który w 1902 r. przybył do Jaślisk z prośbą o kościelne zatwierdzenie swoich zgromadzeń. „Pojedynek” słowny między mężami świętymi uczy nas i dzisiaj, jak różnymi drogami zmierzają sprawy Kościoła Chrystusowego w kierunku Boskich wartości i świętości.
Przeżywamy nowy rok liturgiczny, a z nim związane plany duszpasterskie nadające mu charakter „Roku Pelczarowskiego”. Jaśliska w tych planach stanowią swoistą „stację” do pątniczego nawiedzenia, modlitwy i refleksji. Najlepszymi duchowymi przewodnikami po tym sanktuarium są: Matka Boża Jaśliska - Królowa Nieba i Ziemi oraz Jej wierny czciciel - św. Józef Sebastian Pelczar biskup.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nakazane święta kościelne w 2025 roku

Publikujemy kalendarz uroczystości i świąt kościelnych w 2025 roku.

Wśród licznych świąt kościelnych można wyróżnić święta nakazane, czyli dni w które wierni zobowiązani są od uczestnictwa we Mszy świętej oraz do powstrzymywania się od prac niekoniecznych. Lista świąt nakazanych regulowana jest przez Kodeks Prawa Kanonicznego. Oprócz nich wierni zobowiązani są do uczestnictwa we Mszy w każdą niedzielę.
CZYTAJ DALEJ

Jasna Góra: Dziękczynienie za peregrynację Obrazu Nawiedzenia – 2 maja

2025-04-30 18:48

[ TEMATY ]

peregrynacja

Karol Porwich/Niedziela

Peregrynacja kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej po archidiecezji częstochowskiej, 9 kwietnia 2024 r.

Peregrynacja kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej po  archidiecezji częstochowskiej, 9 kwietnia 2024 r.

2 maja na Jasnej Górze odbędą się uroczystości dziękczynne za drugi etap peregrynacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej po polskich diecezjach. Rozpoczną się one o godz. 17:00 nieszporami maryjnymi w Archikatedrze Świętej Rodziny w Częstochowie, po których nastąpi procesja z Obrazem Nawiedzenia na Jasną Górę. Mszy św. o godz. 19:00 na jasnogórskim Szczycie będzie przewodniczył abp Antonio Guido Filipazzi, Nuncjusz Apostolski w Polsce. Wraz z nim modlić się będą abp. Tadeusz Wojda, przewodniczący KEP i abp. Wacław Depo, metropolita częstochowski. Po Mszy św. odbędzie się koncert oratoryjny „Równoj ku Górze”, a uroczystość zakończy Apel Jasnogórski.

Na uroczystości dziękczynne kończące czas nawiedzenia Maryi w znaku Jasnogórskiego Obrazu w archidiecezji częstochowskiej i 40-tu lat w polskich diecezjach zapraszają: abp Wacław Depo, metropolita częstochowski, przewodniczący Komisji Maryjnej Konferencji Episkopatu Polski i paulini.
CZYTAJ DALEJ

Włochy/ 86-letni krawiec szyje sutannę dla nowego papieża

2025-04-30 19:40

[ TEMATY ]

konklawe

Ks. Tomasz Podlewski

86-letni krawiec Raniero Mancinelli szyje sutannę dla nowego papieża, który zostanie wybrany na konklawe rozpoczynającym się 7 maja. Mały zakład krawiecki, który Mancinelli prowadzi z rodziną, znajduje się w uliczce Borgo Pio, kilka kroków od placu Świętego Piotra.

"Aby uszyć sutannę dla papieża potrzeba około pięciu metrów tkaniny, bo jest także pelerynka. Tkanina, jakiej tym razem użyłem, to lekka wełna o wadze 220 gramów na metr kwadratowy"- wyjaśnił papieski krawiec, cytowany przez agencję Ansa. Dodał, że sutannę z takiej tkaniny miał także papież Franciszek.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję