Przybędą zarówno diecezjalne pielgrzymki, jak i inne grupy: strażaków, żołnierzy, studentów, rodzin, bezdomnych i niepełnosprawnych.

Na Jasną Górę prowadzi ponad 55 pieszych szlaków pielgrzymkowych. W sumie liczą one ponad 15 tys. kilometrów. Największe natężenie ruchu pielgrzymkowego pieszego przypada w sierpniu. 15 i 26 sierpnia obchodzone będą główne uroczystości ku czci Matki Bożej.

Najstarsze, najdłuższe i najliczniejsze...

Zdaniem historyków początki ruchu pielgrzymkowego sięgają początków istnienia klasztoru. Zorganizowane grupy przybywają od XV wieku. Pierwsza pielgrzymka piesza miała dotrzeć do sanktuarium w 1434 r. Wtedy to, po odrestaurowaniu Obrazu Matki Bożej zniszczonego po rabunkowym napadzie na klasztor, w uroczystej procesji przeniesiono Obraz Jasnogórskiej Bogurodzicy z Krakowa do Częstochowy.

Po raz 408 dotrą w tym roku wierni z Żywca. W roku 1608 powstało w Żywcu Bractwo Różańca Świętego. Trzy lata później wspólnota zorganizowała pierwszą pielgrzymkę do Częstochowy. O początkach Pielgrzymki Żywieckiej wspomniano po raz pierwszy w „Dziejopisie Żywieckim” Andrzeja Komonieckiego. Autor dzieła, który od 1686 był kolejno burmistrzem i wójtem Żywca, sam organizował kolejne pielgrzymki na Jasną Górę.

Do najstarszych, udokumentowanych w kronikach, należy też ślubowana pielgrzymka z Gliwic. Mieszkańcy tego miasta wyruszyli na Jasną Górę w 1626 roku. Podczas wojny trzydziestoletniej, gdy Gliwice były oblegane przez wojska duńskie, mieszkańcy nie potrafili obronić miasta. Wtedy powierzyli swój los Maryi. Złożyli uroczyste ślubowanie, że odtąd corocznie będą pielgrzymować na Jasną Górę. Miasto nie zostało zdobyte, a śluby z krótkimi przerwami, spowodowanymi historycznymi uwarunkowaniami, wypełniane są do dziś.

Z XVII w. datowana jest także Praska Pielgrzymka Piesza, która po raz pierwszy wyszła w 1657 roku. Ostatnia - w roku 1917, lecz nie dotarła na Jasną Górę z powodu działań wojennych na froncie w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego. W 1983 r. została wznowiona przez Pomocników Maryi Matki Kościoła. Od 381 lat nieprzerwanie na Jasną Górę pielgrzymują mieszkańcy Kalisza. Początki tej pielgrzymki związane są z kaliskimi księżmi jezuitami. To właśnie z ich domu wyruszyła na Jasną Górę grupa kleryków. Z czasem w wielu kaliskich parafiach tworzyły się grupy pątnicze, udające się do Częstochowy.

Pielgrzymowania kaliskiego nie przerwały nawet lata okupacji hitlerowskiej i stalinowskiego reżimu. Podobnie pielgrzymka warszawska wychodząca z paulińskiego kościoła w Warszawie od 307 lat nieprzerwanie notuje swoje dzieje. Zainicjował ją w 1711 r. paulin, o. Innocenty Pokorski, który złożył ślub Matce Bożej, że zorganizuje pielgrzymkę ze stolicy, jeśli Maryja wstawi się za Warszawą i panująca wówczas zaraza ustanie. Raz pielgrzymka warszawska nie dotarła do celu - w 1792 r. Wszyscy jej uczestnicy wraz z księdzem zostali wymordowani i do dziś nie wiadomo, czy zabójcami byli Prusacy, czy Kozacy. Tragedia rozegrała się na drodze z Woli Mokrzyckiej do Krasic.

Wciąż nie brakuje pątników na najdłuższych trasach, a te wiodą z Pomorza Zachodniego, z Warmii i z Helu – to 500-600 kilometrów.

W pielgrzymce kaszubskiej z Helu uczestnicy mają do pokonania aż 640 km. Podobny dystans podejmują pątnicy pielgrzymki szczecińsko-kamieńskiej, szczególnie ci, którzy wychodzą sprzed krzyża w nadmorskim Pustkowie. Wierni z Łukęcina idą aż 20 dni. Również długą trasę do pokonania ma Piesza Pielgrzymka Diec. Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Grupa z Ustki 600 km pokonuje w 19 dni.

Kaszubską pielgrzymkę wyróżnia nie tylko to, że jest najdłuższą w Polsce, ale również to, że kultywuje regionalne tradycje i dba, aby na flagach czy koszulkach znalazły się motywy z kaszubskim haftem. Od lat do najliczniejszych grup pielgrzymkowych należą kompanie z Krakowa (8,5 tys.), Tarnowa (7 tys.800) i Radomia (6 tys. 300) oraz paulińska Warszawska Pielgrzymka Piesza (6 tys.200).

Boży Duch niesie i ...z duchem czasu

W tym roku treścią pątniczych rozważań są prawdy zawiązane z tematem roku duszpasterskiego w Polsce: „Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym”. Pielgrzymi poznawać będą Trzecią Osobę Trójcy Świętej. I tak np. pątnicy z archidiecezji warmińskiej rozpoznawać będą Ducha, który umacnia miłość a pielgrzymi z archidiecezji gnieźnieńskiej rozeznawać jak są „obdarowani”. „Obdarowani to znaczy napełnieni Duchem Świętym, obdarowani jak Maryja, Oblubienica Ducha Świętego. Pragniemy w drodze przeżyć prawdę o naszym chrzcielnym obdarowaniu, o Bożej łasce, którą otrzymaliśmy, o umocnieniu w chrzcie świętym i bierzmowaniu” – mówi w krótkim video-zaproszeniu Prymas Polski abp Wojciech Polak, który jak zawsze przywita wszystkich pielgrzymów na jasnogórskim szczycie już w najbliższą niedzielę, 5 sierpnia.

Ponadto w tym roku pątnicy z Gniezna i okolic pójdą po raz pierwszy nie w kilkunastu, ale w pięciu nowych grupach, modląc się za rodziny i Ojczyznę, chorych i starszych, dzieci i młodzież, za ubogich i więźniów, a także za powołanych i w intencji nowych powołań.

Choć wszystkich podążających do Częstochowy łączy Boży Duch to w pielgrzymkach ujawnia się też duch czasu. Polscy przedsiębiorcy z branży cyfrowej skupieni w Związku Cyfrowa Polska stworzyli aplikację dla osób idących na Jasną Górę. To pierwsza tego typu apka w Polsce. Jako pierwsi przetestują to oryginalne rozwiązanie uczestnicy pielgrzymek lubelskiej, zamojsko-lubaczowskiej, radomskiej, krakowskiej, kieleckiej oraz warszawskiej dla niepełnosprawnych.

Aplikacja ma spełniać rolę portalu społecznościowego dla pielgrzymujących – zarówno tych idących, jak również osób wspierających pielgrzymki duchowo. Umożliwia ona zapoznanie się z trasą konkretnej pielgrzymki, a dzięki GPS śledzenie jej także online.

Jej celem jest ułatwienie organizatorom kontaktu z uczestnikami i relacjonowanie przebiegu wędrówki, a pielgrzymom ma umożliwiać m.in. znajdowanie punktów żywieniowych i noclegów na trasie. Pozwoli ona także na duchowe uczestniczenie w pielgrzymce tym, którzy nie będą mogli wyruszyć w drogę. Aplikację Bonafide można pobrać za darmo.

W mediach społecznościowych trwa akcja #PolskaPielgrzymuje. Pielgrzymi zamieszczają zdjęcia, nagrania i krótkie relacje ze swoich wędrówek, a tym samym umożliwiają choć częściowe doświadczenie pielgrzymowania tym, którzy nie mogą wyruszyć w drogę.

Jubileusze na pielgrzymkach

W tym roku, kiedy obchodzimy setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, tematy religijne przenikają się z patriotycznymi. Tegoroczne piesze pielgrzymowanie na Jasną Górę to też swoiste wotum i wyraz wdzięczności za odzyskanie niepodległości.

Silny akcent patriotyczny wybrzmi w pieszej pielgrzymce paulińskiej z Warszawy, która wyruszy pod hasłem „Wolni z Maryją". Jak podkreśla przewodnik o. Marek Tomczyk będzie to czas modlitwy „o prawdziwą wolność dla naszej Ojczyzny, dla polskich rodzin. W sposób szczególny ma nam w tym roku towarzyszyć nauczanie czcigodnego Sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego, który wciąż nas uczy, na czym polega prawdziwa wolność. Prymas Tysiąclecia daje nam drogowskazy, jak być człowiekiem wolnym w wymiarze osobistym, rodzinnym, społecznym, narodowym”. Także z hasłem "Z Maryją wolni" wyrusza XXVII Piesza Pielgrzymka Diecezji Pelplińskiej.

Czym jest wiara i patriotyzm uczyć się będą pielgrzymi z diecezji sosnowieckiej. Jak pisze biskup sosnowiecki Grzegorz Kaszak w liście zachęcającym do pieszego pielgrzymowania na Jasną Górę „chcemy za pośrednictwem Maryi, Królowej Polski i Hetmanki Narodu Polskiego podziękować Bogu za dar wolnej Polski, pomodlić się za jej poległych obrońców oraz prosić o dalsze błogosławieństwo dla naszej ukochanej Ojczyzny i dla nas samych, jej mieszkańców".

Ordynariusz kielecki bp Jan Piotrowski, zachęcając wiernych do pielgrzymowania, przypomina z kolei, że setna rocznica niepodległości Polski „domaga się modlitwy o trzeźwość Polaków, zgodę narodową, ducha patriotyzmu i pełnej miłości troski o naszą Ojczyznę”.

Za dar pontyfikatu św. Jana Pawła II w 40. rocznicę Jego wyboru na Stolicę Piotrową dziękować będą pielgrzymi kompani krakowskiej. O Roku św. Stanisława Kostki i 450. rocznicy śmierci młodego jezuity przypomną m.in. uczestnicy 37. Pieszej Pielgrzymki Diecezji Płockiej, którzy za motto obrali Stanisławową dewizę „Stworzeni do wielkości”.

Piesze Pielgrzymki: Ziemi Sandomierskiej oraz diecezji siedleckiej wpisują się w obchody 200-lecia swoich diecezji.

Hipisi i Warsztaty w Drodze

Warsztaty w drodze to nietypowa pielgrzymka i swoisty fenomen, który trwa już 26 lat. Tworzą go nauczyciele i wychowawcy; od przedszkolanek po wykładowców akademickich i pracowników kuratoriów oświaty. - To pielgrzymka ludzi wiary, którym zależy na pięknie młodego człowieka – podkreśla s. Alicja, jadwiżanka, która od początku związana jest z tą grupą. Pielgrzymowanie zamieniło się w ruch społeczny zwany Ogólnopolskim Nauczycielskim Stowarzyszeniem Warsztaty w Drodze, który to ruch zaczął mieć na swoim koncie różne pedagogiczne inicjatywy. Jednak najważniejszą z nich – jak podkreślają pedagodzy - była i jest piesza pielgrzymka na Jasną Górę.

Rozpoczęła się Pielgrzymka Młodzieży i Rodzin Różnych Dróg, zwaną pielgrzymką hipisów. Tegoroczne hasło brzmi „W stronę Ojca”. Ta jubileuszowa 40-ta pielgrzymka Pierwszy raz wyruszy bez zmarłego w listopadzie ubiegłego roku duszpasterza hipisów i twórcy pielgrzymki salezjanina ks. Andrzeja Szpaka. Na pielgrzymkę nie trzeba się zapisywać, można dołączyć na każdym jej etapie.

Nie tylko „wójt i pleban”

Przybędą zarówno diecezjalne pielgrzymki, jak i inne grupy: strażaków, żołnierzy, studentów, rodzin, bezdomnych i niepełnosprawnych. We wszystkich grupach pielgrzymkowych dominuje młodzież, nie brak też weteranów pielgrzymkowych szlaków. W ubiegłym roku odnotowano liczniejszy niż zwykle udział rodzin z dziećmi. W pielgrzymce wrocławskiej z inicjatywy bp. Jacka Kicińskiego powstała nowa grupa właśnie rodzinna. Także w tym roku krakowscy dominikanie zapowiedzieli powstanie kolejnej grupy rodzinnej.

Ci, którzy chcą pielgrzymować do Matki i Królowej w Częstochowie nie znają przeszkód, nie są nimi ani podeszły wiek, ani niepełnosprawność. Już po raz piąty grupa warszawskich bezdomnych, na co dzień wspieranych przez Braci Mniejszych Kapucynów i Fundację Kapucyńską, zaangażuje się w opiekę nad osobami niepełnosprawnymi podczas XXVII Pieszej Pielgrzymki Niepełnosprawnych.

Wśród pątników krakowskich wyróżnia się grupa pokutna, która będzie szła na Jasną Górę w intencji osób uzależnionych i zniewolonych nałogami: alkoholików, narkomanów, hazardzistów, erotomanów, uzależnionych od Internetu czy pracoholików. Uczestnicy tej grupy będą się modlić również w intencji rodzin doświadczających cierpienia przez uzależnienie swoich bliskich.

Wraz z pielgrzymami krakowskimi do Częstochowy wędrują zazwyczaj także pątnicy z Włoch, Anglii, Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii oraz Czesi, Słowacy, Mołdawianie, Węgrzy, Hiszpanie, Francuzi i Belgowie i także liczna włoska grupa Ruchu Communione e Liberazione.

Już w najbliższą niedzielę, 5 sierpnia, wejdą grupy z arch. gnieźnieńskiej, 6 sierpnia swój cel osiągnie pielgrzymka legnicka. 9 sierpnia dotrą na Jasną Górę pątnicy z diec. świdnickiej i pielgrzymka dominikańska z Krakowa, dzień później z archidiecezji wrocławskiej. 11 sierpnia przybędą kompanie z diecezji ełckiej, bielsko – żywieckiej, elbląskiej i arch. krakowskiej a 12 sierpnia z Warmii, diecezji sandomierskiej, toruńskiej, zielonogórsko-gorzowskiej, archidiecezji gdańskiej i białostockiej oraz hipisi.

13 i 14 sierpnia to szczyt pielgrzymkowy, wejścia pątników rozpoczną się wczesnym rankiem i zakończą późnym popołudniem, w prawie 30 dużych grupach przyjdzie kilkadziesiąt tysięcu pątników.