Reklama

„Tryptyk rzymski” Jana Pawła II jako swoista forma komunikacji

Niedziela legnicka 4/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jan Paweł II w 1992 r. z okazji Światowego Dnia Środków Społecznego Przekazu tak mówił o komunikacji: „Celebrujemy Boże dary słowa, słuchu, wzroku, które umożliwiają nam wyjście z izolacji i naszej samotności, wyjście ku innym z naszymi myślami i uczuciami. Celebrujemy dar pisma i lektury, dzięki którym mądrość przodków dociera do nas, a nasze doświadczenia i nasze refleksje są przekazywane przyszłym pokoleniom. Uznajemy wartość cudownych wynalazków, dzięki którym docierać można do każdego człowieka”. Pojęcie komunikacji dotyczy różnorodnych zjawisk, ale najogólniej można ją określić jako przekazywanie innym własnych myśli, idei, uczuć, pragnień. Zakłada to istnienie relacji międzyludzkich oraz istnienie społeczeństwa, które posługuje się systemem mediów. Zbiór poezji Jana Pawła II Tryptyk rzymski - medytacje jest swoistą formą komunikacji. Ojciec Święty przekazuje nam własne refleksje. Tym razem nie przemawia do nas oficjalnym językiem Magisterium Kościoła, lecz językiem osobistych myśli i przeżyć, językiem poezji. Tryptyk Jana Pawła II składa się z następujących części: część l - Strumień, część II - Medytacje nad Księgą Rodzaju na progu Kaplicy Sykstyńskiej i część III - Wzgórze w krainie Moria. Warto nadmienić, iż każdą z trzech części poprzedza napisany własnoręcznie przez Ojca Świętego fragment, który oddaje proces twórczy towarzyszący powstawaniu tego dzieła. Część l rozpoczyna się od fragmentu zatytułowanego Zdumienie.
Właśnie to zdumienie wyróżnia człowieka w świecie natury, nadaje sens jego przemijaniu, podczas gdy natura przemija milcząco:
Potok się nie zdumiewa, gdy spada w dół i lasy milcząco zstępują w rytmie potoku - lecz zdumiewa się człowiek!
Człowiek jest tutaj zwornikiem między Stwórcą a stworzeniem, duchem a materią, jest „miejscem spotkania z Przedwiecznym Słowem” - tak jak w Księdze Rodzaju. Samotność i kruchość egzystencji człowieka przynagla go do szukania sensu jego istnienia i to poszukiwania aktywnego:
Jeśli chcesz znaleźć źródło, musisz iść do góry, pod prąd.
Przedzieraj się, szukaj, nie ustępuj.
Tak więc ta część wprowadza nas w sytuację człowieka wiary bytującego między stworzeniem a kresem, stanowi jakby wstęp do części drugiej - zasadniczej, czyli do Medytacji nad Księgą Rodzaju na progu Kaplicy Sykstyńskiej. To, o czym mówi Księga Rodzaju, tutaj uzupełnia kontemplacja fresków Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej. Najpierw Początek, który wyłonił się z niebytu posłuszny stwórczemu Słowu, potem Kres, Sąd Ostateczny. Jest to droga każdego z nas, także Ojca Świętego. Dzieło Michała Anioła bazuje na nagości, która nie gorszy, bo takie jest widzenie Boga.
Widział: Omnia nuda et aperta sunt ante oculis Eius (Wszystko odkryte i odsłonięte jest przed Jego oczami) i wiedział, że wszystko, co stworzył było dobre. Tak samo było z pierwszymi ludźmi stworzonymi na obraz i podobieństwo Boga. Ten akt stwórczy był bardzo dobry. Jest też tu zawarte pytanie: Kim jest Bóg? Jest Stwórcą, który ogarnia wszystko, stwarzając i podtrzymując w istnieniu - sprawia podobieństwo. Jan Paweł II właśnie w stworzeniu człowieka na obraz i podobieństwo Boga - genialnie oddane przez malowidła Michała Anioła - upatruje tę prawdę, iż „niewidzialne wyraża się w widzialnym”. Prawdę, która pozostaje niezmienna i przerasta wszelką niedoskonałość człowieka i dziejów. Dalej mówi o Bogu, że jest:
Niewypowiedziany. Samoistne istnienie.
Jedyny. Stwórca wszystkiego.
Zarazem komunia osób.
W tej Komunii wzajemne obdarowywanie pełnią prawdy, dobra i piękna. To samo wzajemne obdarowanie odnajdujemy u Adama i Ewy przed grzechem, obdarzonych prasakramentem, który oznacza „samo bycie widzialnym znakiem odwiecznej Miłości”, a więc samo sięganie do źródeł życia, do Początku, do ojcostwa i macierzyństwa, wreszcie do odpowiedzialności za dar życia. We fragmencie Spełnienie - Apokalipsis pojawia się pojęcie Kresu, Sądu tak samo niewidzialnego dla człowieka, jak Początek, który znów pomaga zrozumieć wizja malarska, czyli obraz. „Oto kres niewidzialny stał się dla nas tutaj przejmująco widzialny”. Ten kres jest widzialny dla Boga, przed którym każdy z nas stanie w swej cząstce nieśmiertelności i grzeszności. Na końcu tej części pojawia się motyw konklawe na tle polichromii Michała Anioła, który przypomina obecnym kardynałom tę wielką chrześcijańską prawdę, iż: „W Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy”, co czyni ich odpowiedzialnymi za „dziedzictwo kluczy”. Tak było w sierpniu i październiku 1978 „pamiętnego roku dwóch konklawe”. Tak będzie też po śmierci Jana Pawła II, kiedy kierując się „ostateczną przejrzystością i światłem” wybiorą jego następcę. Wreszcie ostatnia, najbardziej fabularna część Tryptyku, to biblijna historia Abrahama, a właściwie najpierw Abrama, który jest przykładem bezgranicznej wiary i nadziei. Abram usłyszał głos Boga w swoim sercu i dlatego najpierw wyruszył z Ur w ziemi chaldejskiej, potem uwierzył, że zostanie „ojcem wielu narodów”, mimo iż do tej pory nie miał syna. Dlatego otrzymał imię Abraham - ten, który uwierzył wbrew nadziei. Ta wiara i nadzieja została wystawiona na najcięższą próbę w krainie Moria, kiedy to jedyny syn Abrahama miał stać się ofiarą. Abraham znów mówi Bogu „tak”, mimo iż po ludzku jest mu bardzo ciężko to zaakceptować. Oddaje to jego przejmujący monolog wewnętrzny z fragmentu „Rozmowa ojca z synem”. Ojciec Święty doskonale wczuwa się w sytuację nieszczęśliwego ojca. Tak rodzi się początek dialogu człowieka z Głosem, początek Przymierza człowieka z Bogiem. Dlatego też dziś powracamy do Ur, by dotknąć tej tajemnicy objawienia - tego „Czym jest dla ojca ofiara własnego syna”. Jest jednocześnie zapowiedzią śmierci ofiarnej Syna Bożego jako ostatecznej nadziei dla ludzkości, jaką jest życie wieczne.
Tak więc Tryptyk rzymski Jana Pawła II to wspaniałe świadectwo człowieka i papieża silnego bezgraniczną wiarą, nadzieją i miłością, którymi chce umocnić nas, chrześcijan XXI wieku. Jest tu również ukazana wielka odpowiedzialność urzędu papieskiego nie przed ludźmi, lecz przed Bogiem. Wreszcie jest to świadectwo tego, iż do przekazania pryncypiów wiary chrześcijańskiej może służyć poezja, jako swoista forma komunikacji. Temu przekazowi własnych refleksji przelanych na papier towarzyszy piękna recytacja w wykonaniu Krzysztofa Globisza, aktora krakowskiego, wydana na płycie kompaktowej. To dowodzi, że Ojciec Święty nie waha się korzystać z nowoczesnej techniki, by wzmocnić słowo tak, by jego refleksje dotarły do serc i umysłów jak najszerszej rzeszy odbiorców. Tryptyk zachwyca także szatą graficzną, która jest niezwykle starannie dobrana i opatrzona głównie ilustracjami malowideł Michała Anioła.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rzecz o aniołach

Niedziela łowicka 40/2002

[ TEMATY ]

anioły

Karol Porwich/Niedziela

Któż z nas nie zna prostych i pełnych ufności słów modlitwy: "Aniele Boży, stróżu mój, ty zawsze przy mnie stój..." Dla niektórych była to może pierwsza w życiu modlitwa, szeptana jeszcze na kolanach matki. Ale czy anioły są żywo obecne tylko w świecie dziecięcej wyobraźni? Czy my, dorośli, też możemy wierzyć w anioły?

Jak ktoś kiedyś policzył, anioły są wspomniane w Piśmie Św. Starego i Nowego Testamentu 222 razy! Pismo Święte jest zatem od początku do końca przeplatane wzmiankami o aniołach. Bóg stawia anioły u wrót raju; aniołowie nawiedzają Abrahama; aniołowie wyprowadzają Lota i jego córki z pożaru Sodomy; anioł nie pozwala Abrahamowi zabić jego syna Izaaka. Czasem aniołowie są groźni: Bóg posyła anioła, który zabija pierworodne Egipcjan. Ale to anioł również wyprowadza Izraelitów z niewoli. Anioł zamyka paszcze lwów, żeby nie pożarły Daniela. Także w Nowym Testamencie jest wiele zdarzeń, w których występują aniołowie. Przecież to Archanioł Gabriel zwiastuje Maryi Pannie poczęcie Syna Bożego; aniołowie śpiewają przy Jego narodzinach i sprowadzają pasterzy do stajenki; aniołowie ostrzegają Mędrców ze Wschodu przed Herodem. Anioł objawia św. Józefowi tajemnicę wcielenia i każe uciekać Świętej Rodzinie do Egiptu. Aniołowie służą Jezusowi, przy grobie Jezusowym zapewniają o Jego zmartwychwstaniu, a przy wniebowstąpieniu zapowiadają powtórne przyjście Zbawiciela. Sam Pan Jezus wspomina o aniołach. Mówiąc na przykład o nawróceniu grzeszników, stwierdza: "Tak samo powiadam wam, radość powstaje u aniołów Bożych z jednego grzesznika, który się nawraca" (Łk 15, 10). Opisując sąd ostateczny zaznacza, że to aniołowie zwołaja ludzi na ten sąd, a On, jako Sędzia, zjawi się tam otoczony aniołami.
CZYTAJ DALEJ

Polacy zapłacą podatek od wiary? W Senacie trwa dyskusja nad petycją dot. wprowadzenia nowego podatku kościelnego

2025-10-02 12:12

[ TEMATY ]

podatek

podatek kościelny

Karol Porwich/Niedziela

W polskim Senacie trwa dyskusja nad obywatelską petycją dotyczącą wprowadzenia nowego podatku kościelnego. Zgodnie z propozycją, osoby deklarujące przynależność do związku wyznaniowego miałyby przekazywać 8 proc. podatku dochodowego na rzecz swojego Kościoła. Pomysł nawiązuje do rozwiązań funkcjonujących od lat w Niemczech - informuje portal RMF24.pl.

Do Senatu trafiła petycja obywatelska postulująca wprowadzenie w Polsce podatku kościelnego. Zgodnie z propozycją, osoby zatrudnione na umowę o pracę, zlecenie lub dzieło, które zadeklarują przynależność do Kościoła lub związku wyznaniowego, miałyby przekazywać 8 proc. podatku dochodowego na rzecz swojej wspólnoty religijnej. Podatek byłby pobierany przez pracodawcę lub zleceniodawcę i przekazywany do urzędu skarbowego, a następnie na konto zadeklarowanego Kościoła - czytamy dalej.
CZYTAJ DALEJ

Masz etyczne wątpliwości? - zadaj pytanie w Poradni Bioetycznej

2025-10-03 12:22

[ TEMATY ]

moralność

etyczne wątpliwości

Poradnia Bioetyczna

Adobe Stock

- Czy dane działanie jest godziwe? Czy moralne jest skorzystanie z danego rodzaju terapii? Co, gdy otrzymam niepomyślną diagnozę dla nienarodzonego dziecka? Czy i kiedy można odłączyć respirator? Jak układać współżycie małżeńskie po trzech cesarkach, gdy nie możemy mieć dzieci, a ja nie jestem w stanie rozeznać dni płodnych? - z takimi i wieloma innymi pytaniami boryka się niejeden z nas. Pomóc może Uniwersytecka Poradnia Bioetyczna, która działa od 2017 r. w Krakowie. Porady udzielane są bezpłatnie.

„Wyobrażam sobie Kościół jako szpital polowy po bitwie. Nie ma sensu pytać ciężko rannego, czy ma wysoki poziom cukru i cholesterolu! Trzeba leczyć jego rany. Potem możemy mówić o całej reszcie. Leczyć rany, leczyć rany… i trzeba to rozpocząć od podstaw” - mówił w swoim wywiadzie kilka miesięcy po wyborze na Stolicę Piotrową papież Franciszek. W roku 2015 w bulli Misericordiae vultus ogłaszającej nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia przypomniał uczynki miłosierdzia względem ducha, między innymi: wątpiącym dobrze radzić, nieumiejętnych pouczać, strapionych pocieszać.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję