Przygotowanie

Czas nowenny przed Uroczystością Bożego Narodzenia, od 16 grudnia aż do Bożego Narodzenia, połączony jest w Gwatemali z bardzo ciekawym zwyczajem, nazywanym „Posadas”. W języku hiszpańskim słowo to oznacza „zajazd, schronisko dla podróżnych, schronienie”. Grupy wiernych zbierają się wieczorem i w uroczystej procesji, przy akompaniamencie bębenków i innych instrumentów oraz huku fajerwerków czy petard przynoszą figury Józefa, Maryi i Dzieciątka Jezus do wybranego domu, wybranej rodziny. Przed wejściem do domu grupy śpiewają dialogowaną pieśń, w której proszą właścicieli domu o przyjęcie pod swój dach Świętej Rodziny. Pieśni tej towarzyszy często misterium, przedstawienie. Następuje uroczysta wspólna modlitwa, a potem uroczyście drzwi domu się otwierają, figury Świętej Rodziny są wnoszone do wnętrza. Potem wszystkich przybyłych gospodarze uroczyście przyjmują specjalnym poczęstunkiem, tzw. tamales, potrawą sporządzoną z kukurydzy, mielonego mięsa z kurczaków i to wszystko zwinięte w liść z kukurydzy lub bananowca. Święta Rodzina przebywa z domownikami aż do następnej nocy, kiedy to znów wyruszy w procesji „szukać domu” na następną noc, i tak aż do Bożego Narodzenia. W niektórych parafiach wędrują jedynie figury Józefa i Maryi, zaś figurka Dzieciątka Jezus jest dodawana dopiero w dniu Wigilii Bożego Narodzenia. Zaś dla misjonarzy to czas bardzo trudny, bo to czas spowiedzi, a spowiedników jest niewielu.

Wigilia i Boże Narodzenie

Wigilia w Gwatemali jest jeszcze dniem pracy. Nie ma wieczerzy wigilijnej i oczekiwania na pierwszą gwiazdkę. Niemniej nasi misjonarze przygotowują na plebanii wieczerzę wigilijną i łamią się opłatkiem przywiezionym z Polski z najbliższymi współpracownikami. Jest oczywiście ryba i słodkie ciasto. Świętowanie w Wigilię rozpoczyna się Mszą św. nazwaną „Misa de Gallo” (Msza pierwszego piania koguta). W tradycji jest bowiem przekonanie, że kogut pierwszy ogłosił narodzenie Jezusa Chrystusa swoim pianiem. Stąd wieczorna Msza św. nie nazywa się pasterką. Msza św. ta jest sprawowana przed północą, najczęściej o 22.00 lub o 23.00, bo dopiero po Mszy św. rozpoczyna się świętowanie. Najpierw liczne fajerwerki i petardy przez blisko godzinę obwieszczają światu radość z Narodzenia Chrystusa, a potem rodzina zasiada do uroczystej wieczerzy, na którą składają się tamale, owoce i poncz z owoców. Nie ma opłatka i życzeń przy tej okazji. W Boże Narodzenie dzień rozpoczyna się udziałem we Mszy św. a potem ma miejsce uroczysty świąteczny obiad. Na stole w Gwatemali w tym dniu nie może zabraknąć guacamole, specjalnego sosu. Po południu zaś rodziny wzajemnie się odwiedzają.
Dzień Bożego Narodzenia w Gwatemali jest dniem chrztu św. małych dzieci, często rodzice specjalnie czekają z chrztem św. na ten dzień.
W Gwatemali są także kolędy, niestety jest ich zaledwie kilka, a część z nich została przywieziona przez misjonarzy z Hiszpanii.

Znaki Bożego Narodzenia

W Gwatemali można także spotkać choinkę. Została ona „przywieziona” do Gwatemali przez emigrantów niemieckich, których dość duża grupa zamieszkiwała w tym kraju. Dziś choinkę można spotkać na placach czy w kościołach. Rzadziej w domach, bo drzew iglastych jest niewiele i najczęściej zastępują je miejscowe rośliny przypominające choinkę. Nie może zabraknąć też prezentów, które składa się w Boże Narodzenie, ale otwiera się je dopiero w Nowy Rok. W niektórych miejscowościach prezenty przekazuje się tylko w Nowy Rok.
Natomiast ambicją każdej rodziny jest mieć w swoim domu szopkę. Szopki te budowane są często w wielkich rozmiarach, że nie raz zajmują pół skromnego mieszkania. Są bardzo oryginalne i są próbą przeniesienia atmosfery Bożego Narodzenia i Betlejem do domu. Góry, rzeki, jeziora i doliny, wraz z postaciami Świętej Rodziny, mędrców, pasterzy i zwierząt tworzone są z naturalnych materiałów, takich jak mech, kolorowe papiery, piasek, kamyki i tropikalne liście o nazwie „Pacaya”. Przy budowie szopki często uczestniczy cała rodzina.

Boże Narodzenie czy Wielkanoc

W naszej świadomości święta Bożego Narodzenia są obchodzone nie mniej uroczyście jak Wielkanoc. Natomiast w Gwatemali najważniejszymi świętami w roku jest Wielki Tydzień i Wielkanoc.