Reklama

Polska jest im to winna

Bohaterowie narodowi, jak generał Nil czy rotmistrz Pilecki, powinni mieć pogrzeb z honorami. Trzeba odnaleźć ich groby i oddać im cześć. Polska jest im to winna

Niedziela Ogólnopolska 20/2009, str. 36-37

www.monolit.pl

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wszystko wskazuje na to, że grób zamordowanego przez UB gen. Augusta Emila Fieldorfa (ps. Nil), dowódcy Kedywu Armii Krajowej, jest na warszawskich Powązkach. Świadczy o tym dokument, który odnalazł dr Jacek Pawłowicz, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Powstał on na podstawie zeznań grabarza zatrudnionego przez UB w więzieniu przy Rakowieckiej. - Dokument jest szczegółowy i wiarygodny, ów grabarz zeznawał bowiem przed komisją państwową i nie miał powodu kłamać - mówi „Niedzieli” dr Pawłowicz.

Pogrzeb z honorami

Reklama

Odnalezienie tego dokumentu w IPN sprawiło, że wkrótce odbędzie się ekshumacja. Poszukiwania grobu gen. Nila rozpoczną się w kwaterze na „Łączce” cmentarza Powązkowskiego, gdzie w latach 1948-56 potajemnie grzebano ofiary mordów sądowych.
Najbardziej prawdopodobny termin to jesień, latem bowiem, ze względów klimatycznych, ekshumacji w ogóle się nie przeprowadza, poza tym trzeba jeszcze załatwić wiele formalności, a to wymaga czasu. Jak wyjaśnia dr Pawłowicz, chodzi przede wszystkim o zebranie dokumentów topograficznych, geodezyjnych, a także o uzgodnienie przebiegu prac z władzami miasta i zarządem cmentarza.
Przy okazji ekshumacji gen. Nila pojawia się szansa na odnalezienie blisko trzystu innych ofiar UB, członków podziemia niepodległościowego.
Bohaterowie narodowi, jak gen. Nil czy rtm. Pilecki, muszą być pochowani godnie, jak na bohaterów przystało. - Powinni mieć pogrzeb z honorami. Trzeba odnaleźć ich groby i oddać im cześć. Polska jest im to winna - podkreśla dr Pawłowicz. Tym bardziej że procesy sądowe były sfingowane. Widać to na przykładzie procesu gen. Nila. Stalinowski sędzia - Maria Górowska, córka Moryca i Frajdy z d. Eiseman („Polka pochodzenia żydowskiego”, jak pisała o sobie w liście do ministra sprawiedliwości), wiedziała o tym, że „gen. Nil zarzucanego przestępstwa nie popełnił” oraz że „w śledztwie wobec osób przesłuchiwanych stosowano przymus fizyczny w celu uniemożliwienia wykrycia rzeczywistej prawdy o bohaterstwie oskarżonego” (cytat z dokumentacji Prokuratury Wojewódzkiej Wydziału Śledczego w Warszawie). Mimo to wydała wyrok skazujący Fieldorfa na karę śmierci, a następnie - negatywną opinię w sprawie ułaskawienia.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Sfingowane dowody

Tymczasem do tej pory działacze niepodległościowi leżą w anonimowych grobach. Mimo że niektórzy z nich, jak choćby gen. Nil, oficjalnie zostali przecież zrehabilitowani.
W 1992 r. Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie wydała postanowienie o wszczęciu śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez prokuratorów i sędziów, polegających na bezprawnym pozbawieniu wolności Augusta Emila Fieldorfa. W uzasadnieniu czytamy m.in.: „Analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że brak było jakichkolwiek podstaw do wydania orzeczenia sądowego skazującego Nila na karę śmierci”.
Trzeba też dodać, że już w 1957 r., cztery lata po straceniu Nila, uznano - po wznowieniu postępowania przez Sąd Najwyższy - iż „zeznania obciążające Fieldorfa wymuszono, a dowody przedstawione sądowi najprawdopodobniej sfingowano. Ustalono, że śledztwo prowadzono z jaskrawym naruszeniem praw podejrzanego”.
Natomiast postanowieniem b. Prokuratora Generalnego z dnia 7 marca 1989 r. po raz pierwszy podano do publicznej wiadomości dokumenty z akt sądowych gen. Nila oraz nazwiska oficerów śledczych, prokuratorów, ławników i sędziów odpowiedzialnych za popełnioną zbrodnię.

Na wysokim szczeblu

Reklama

Wtedy właśnie pojawiły się sprzyjające okoliczności, by dotrzeć do ludzi, którzy brali udział w aresztowaniu, procesie i wykonaniu wyroku śmierci na Nilu. Co się okazało?
Sędzia Maria Górowska i prokurator Alicja Graff nie odpowiedziały na listy, które wysłano do nich w 1989 r.
Inny sędzia - prof. Igor Andrejew (prawnik, współtwórca kodeksu karnego w PRL-u) udzielił telefonicznie i listownie wyjaśnień o swej roli w procesie. A później, w wywiadzie dla „Tygodnika Solidarność” z 1990 r., na pytanie, dlaczego nie zgłosił w czasie rozprawy zdania odrębnego, odpowiedział: „Zorientowałem się, że zdanie odrębne jest bezcelowe, bo to była sprawa przesądzona. Wyczuwałem nastawienie w tej sprawie. Ta sprawa była w rękach naczelnej osoby w państwie, to jest jej decyzja”. „Myśli pan o Bierucie” - pytał dziennikarz. „Tak. I dlatego nie widziałem sensu zgłaszania zdania odrębnego” - konstatował profesor. Był on jedyną osobą z grona orzekających w sprawie gen. Nila, która wypowiadała się na ten temat publicznie. Poniósł zresztą tego konsekwencje: usunięto go ze składu Rady Naukowej Instytutu Prawa Karnego UW.
Do prof. Andrejewa kierowała swoje listy córka gen. Nila - Maria Fieldorf (dziś starsza pani mieszkająca w Gdańsku; przyjechała do Warszawy na premierę filmu „Generał Nil”). Pisała wówczas: „Po głębszym zastanowieniu się nad pana słowami o morderstwie politycznym sądzę, że nadeszła pora, aby odsłonić jego kulisy. Dziś powszechnie wiadomo, że «Komisja Biura Politycznego ds. Bezpieczeństwa Publicznego» w składzie: B. Bierut, J. Berman, H. Minc, S. Radkiewicz podejmowała decyzję o aresztowaniach, nakreślała kierunki śledztwa, ustalała wyroki. Jakie wytyczne i od kogo miał Sąd Najwyższy w sprawie Fieldorfa?”.
Sędzia Andrejew odpisał córce gen. Nila, że sprawa Fieldorfa była pierwszą sprawą polityczną, z którą miał do czynienia. Ale wtedy nie zrodziły się w nim podejrzenia, że dowody były sfabrykowane. Wyznawał: „Miałem zaufanie do rządu (...). Natomiast jeśli chodzi o samego oskarżonego, nie miałem rozeznania, że to jest wybitny bohater. Toteż w sprawie E. Fieldorfa uwagę moją skupiłem nie na kwalifikacji czynu, lecz na wymiarze kary. - I dodawał: - Odniosłem wrażenie, że cały proces był właściwie tylko po to, by nadać formę prawną decyzji podjętej gdzieś na bardzo wysokim szczeblu”.
Podobną opinię wyraził później Jakub Berman w rozmowie z Teresą Torańską w książce „Oni”. Mówił o Nilu: „Jeżeli należał do czołówki AK-owskiej, z pewnością jego sprawa nie została załatwiona na niskim szczeblu”.

Rozliczenie niemożliwe

W zakończeniu listu do Marii Fieldorf Andrejew napisał: „Od czasu wykonania wyroku sprawa ta leży ciężkim brzemieniem na moim sercu”.
Prof. Andrejew zmarł w Warszawie w 1995 r. Nie został nigdy osądzony.
- Tymczasem wszyscy ci ludzie powinni zostać osądzeni w wolnej Polsce i skazani - podkreśla dr Pawłowicz. Wszczęcia dochodzenia przeciwko osobom, które przyczyniły się do śmierci gen. Nila, domagały się różne środowiska, np. Świętokrzyskie Zgrupowania Partyzanckie czy Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Ale bez skutku.
Dziś to rozliczenie jest już niemożliwe. Wszyscy bowiem, którzy podpisywali się choćby pod wyrokiem śmierci dla gen. Nila, już nie żyją. Za życia zaś zbierali nagrody, medale, otrzymywali gratyfikacje finansowe. Przykłady? Choćby Górowska. Do 1970 r. (!) była sędzią Sądu Wojewódzkiego dla województwa warszawskiego. A potem „w drodze wyjątku otrzymała specjalną rentę”, a także medal pamiątkowy XXX-lecia wymiaru sprawiedliwości PRL, nadawany przez ministra sprawiedliwości „za długoletnią i ofiarną pracę”.
Górowskiej prokuratura w 1995 r. postawiła wprawdzie zarzut zabójstwa Fieldorfa, ale sędzia nie przyznała się do zarzucanego jej czynu. Zaprzeczyła, jakoby z góry była nastawiona na wymierzenie oskarżonemu kary śmierci. Nie przyjmowała wezwań do stawienia się na rozprawy. Gdy nie zgłosiła się do prokuratury w wyznaczonym terminie, została w końcu w 1996 r. doprowadzona przez policję. Sąd przyjął przeciwko niej akt oskarżenia. Rozpoczęło się śledztwo. Do procesu jednak nie doszło. W wyznaczonym terminie rozprawy, 22 grudnia 1997 r., Górowska przysłała do sądu zaświadczenie lekarskie o złym stanie zdrowia. Obrońca wniósł o zawieszenie procesu i zbadanie oskarżonej. Po badaniach sąd miał podjąć decyzję o dalszych losach procesu. Ale... w 1998 r. Maria Górowska zmarła. Do końca życia była przekonana o słuszności swego wyroku. „Nie poczuwam się do winy” - mówiła.

Zażalenia córki gen. Nila

Wreszcie jedna z kluczowych osób w śledztwie - prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej w Warszawie ppłk Helena Wolińska-Brus w 1971 r. osiedliła się w Wielkiej Brytanii.
Kiedy w 1997 r. zostało wszczęte śledztwo i wezwano ją do osobistego stawiennictwa w Polsce, w Prokuraturze Okręgowej, Wolińska nie zgłosiła się na zeznanie. Wydano nakaz jej tymczasowego aresztowania. W 2001 r. został skierowany wniosek do władz Wielkiej Brytanii o ekstradycję Wolińskiej i wydanie jej polskim organom sprawiedliwości. W 2006 r. Anglicy na ekstradycję nie wyrazili zgody, powołując się na względy humanitarne - wiek (87 lat) i stan zdrowia, a także na fakt, że jej czyny zostały popełnione... 50 lat temu. Wolińska zmarła w Wielkiej Brytanii w 2008 r.
Maria Fieldorf wielokrotnie składała zażalenia na prokuraturę, zarzucając jej zbyt wolne prowadzenie śledztwa wobec osób uczestniczących w zabójstwie sądowym Nila, a także opieszałość i nieudolność.
Sprawcy zbrodni do dziś nie zostali osądzeni.

2009-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan/ Papież apeluje o świąteczne zawieszenie broni na wszystkich frontach

2024-12-08 13:07

[ TEMATY ]

Watykan

PAP/EPA/FABIO FRUSTACI

Papież Franciszek zaapelował w niedzielę do rządzących i wspólnoty międzynarodowej o wprowadzenie do Świąt Bożego Narodzenia zawieszenia broni na wszystkich frontach. Apel wystosował podczas spotkania z wiernymi na modlitwie Anioł Pański w Watykanie.

Zwracając się do tysięcy osób przybyłych na plac Świętego Piotra papież powiedział: "Módlmy się dalej o pokój; w umęczonej Ukrainie, na Bliskim Wschodzie, w Palestynie, Izraelu, Libanie, teraz w Syrii, w Birmie, Sudanie Południowym i wszędzie tam, gdzie jest cierpienie z powodu wojny i przemocy".
CZYTAJ DALEJ

Pierwszy czciciel Pani z Guadalupe

Niedziela Ogólnopolska 50/2006, str. 27

[ TEMATY ]

Matka Boża z Guadalupe

Juan Diego

Graziako

Cudowny obraz Matki Bożej z Guadalupe

Cudowny obraz Matki Bożej z Guadalupe

Ojciec Święty Jan Paweł II podczas swej wizyty w Meksyku 31 lipca 2002 r. wyniósł Juana Diego do chwały ołtarzy. Został on pierwszym świętym Indianinem.

Tereny dzisiejszego Meksyku od dawna zamieszkiwały różne plemiona, w tym również Majowie, którzy wówczas tworzyli silne państwo i charakteryzowali się wysoką kulturą. W XI stuleciu imperium Majów podbili Aztekowie, którzy przywędrowali z północy kontynentu i osiedlili się na tym terenie. Aztekowie stopniowo podporządkowywali sobie tubylcze plemiona oraz niweczyli kulturę Majów. Konkwista hiszpańska (1519-21 r.) pod wodzą Hernána Cortésa położyła kres imperium Aztekow.
CZYTAJ DALEJ

„Hołd z kwiatów” dla Maryi

2024-12-08 21:05

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Agata Kowalska

Nadzieja, jest nam potrzebna jak nigdy dotąd. Trzeba dziś przypomnieć o tym, bo nadzieja przyszła na świat przez Niepokalaną Matkę Zbawiciela – mówił metropolita częstochowski, abp Wacław Depo, na Jasnej Górze podczas tradycyjnego hołdu z kwiatów. Na wzór rzymski przed figurą Niepokalanej, na placu przed szczytem, złożone zostały białe róże, tak jak czyni to papież na Placu hiszpańskim.

Arcybiskup zachęcał, by budzić sumienia, pamiętać o niezbywalnym prawie do życia. - Przeżywając ten szczególny dzień, w czasie adwentowym, chyba nie do końca zdajemy sobie sprawę, jak on jest ważny dla otaczającego nas świata i dla wszelkich okoliczności, które nas obciążają. Nie tylko poprzez grzech i zbrodnie wojenne, ale również poprzez grzechy przeciwko życiu od poczęcia do naturalnej śmierci. Trzeba nam się obudzić przez odnowienie umysłu i sumień! Nie możemy spać. Nie bójmy się przyszłości, ale bądźmy wierni Bogu – mówił abp Depo.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję