Droga, na której nie można się zatrzymać

KS. ADAM STACHOWICZ: – Co jest najważniejsze w świętowaniu Wielkanocy? Bo mówi się, że to święta Bożego Narodzenia są najważniejszymi, rodzinnymi świętami w całym roku.

KS. WITOLD SZCZUR: – Nie można stawiać sprawy w ten sposób, że jedne święta są ważniejsze od drugich. Niewątpliwie przygotowanie i atmosfera świąt Bożego Narodzenia jest inna niż Wielkanocy. Rodzina wpisana jest w historię Zbawienia, a więc każde świętowanie w kościele powinno mieć charakter rodzinny, tym bardziej, że małżeństwo wraz z dziećmi jest odbiciem relacji w Bogu. Dlatego rodzinne świętowanie jest budowaniem więzi z Bogiem oraz między sobą. W świętowaniu tym nie można zatrzymać się tylko na zewnętrznych jego przejawach, ale święta trzeba potraktować jako wyjątkowy dar dla rodziny. Wieloaspektowość liturgii Kościoła pozwala nam w pewien usystematyzowany sposób zbliżać się do Boga. I może to czynić rodzina jako wspólnota i przestrzeń, w której dokonuje się zbawienie.

– Niewątpliwie Święta Wielkanocne dla chrześcijanina mają wielkie znaczenie. Jak do wszystkich spraw, które mają być dobrze zrobione, trzeba się przygotować. Jak, patrząc z punktu duszpasterskiego, powinno wyglądać to przygotowanie?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

– Kościół daje gotowy, sprawdzony przez wieki schemat przygotowania do świąt. Odejście od niego powoduje, że stają się one tylko okazją do odpoczynku i towarzyskich spotkań. Oczywiście te aspekty świętowania są ważne, ale nie jedyne. Bramą, przez którą wchodzi się w Wielki Post i Wielkanoc, jest Środa Popielcowa. To czas zatrzymania się i zadumy nad codziennym życiem. Kolejne dni Wielkiego Postu przynoszą bardzo konkretne narzędzia do przemiany myślenia i postaw. Droga Krzyżowa, często odprawiana na ulicach naszych miejscowości, jest niezwykłym świadectwem. Ważnym jest, aby w jej przebieg i organizację włączyły się wspólnoty parafialne. W czas Wielkiego Postu wpisane są Gorzkie Żale, nie może zabraknąć rekolekcji. To właśnie ten czas jest kulminacją duchowej mobilizacji w pracy nad sobą. Tematyczne rekolekcje, dotykające ważnych spraw wiary i moralności stanowią przygotowanie do sakramentu pokuty. Poszukiwanie nowych form rekolekcji to istotne zadanie duszpasterzy. Myślę, że warto, aby w czasie rekolekcji nie zabrakło czasu na adorację Najświętszego Sakramentu i ciekawych spotkań z tymi, którzy przeżywają swoją wiarę w dojrzały sposób. Rekolekcje, chociaż w swej klasycznej formie są piękne, to myślę, że nie powinny być tylko przegadane.
Ważnym elementem budowania więzi w rodzinach i w parafii może być wspólne robienie palm czy też dekoracji świątecznej w kościele. Zaangażowanie większej grup parafian uczy odpowiedzialności za wspólnotę Kościoła. Niezwykle istotnym elementem świętowania jest przeżycie Triduum Paschalnego. Zaangażowanie świeckich w liturgię pokazuje, że jest ona wspólnym dziełem Chrystusa i Kościoła. Takie elementy jak wielkopiątkowa adoracja Krzyża, adoracje w ciemnicy i przy grobie, poświęcenie pokarmów czy procesja rezurekcyjna są okazją do zaangażowania się bardzo wielu parafian.

– Jakie znaczenie ma Wielki Post, który przygotowuje nas do świąt?

– Wielki Post może się kojarzyć z jakimś zatrzymaniem, spokojem, wyciszeniem. To zewnętrzne jego znaki. Ale jest to jednak czas niezwykle niespokojny, bo wiąże się z duchową walką. Nie można poddać się i myśleć, że sam Wielki Post coś w nas zmieni. Bez podjęcia trudu przemiany serca będzie to stracona szansa na odnowę tego, co potrzebuje odnowy. Potrzeba wewnętrznej mobilizacji, aby wytrwać w wielkopostnych postanowieniach. Konieczna jest także zdolność do wykorzystania tego, co daje nam Kościół w czasie Wielkiego Postu. Warto zobaczyć w liturgii, nabożeństwach wielkopostnych, rekolekcjach dar czasu, szczególnego działania łaski.

Reklama

– Jest to też trudny czas dla kapłana: spowiedzi, rekolekcje czy przygotowanie Triduum Sacrum. Długi intensywny okres Wielkiego Postu może zmęczyć. Jak jest z przeżywaniem radości ze Zmartwychwstania w życiu duszpasterza?

– Każdy czas w Kościele wymaga duszpasterskiego zaangażowania, tylko w inny sposób. Nie można właściwie powiedzieć, że jakiś czas w duszpasterstwie jest mniej ważny. Inaczej rozkładają się obowiązki w czasie Adwentu i Bożego Narodzenia, inaczej w czasie Wielkiego Postu czy Wielkanocy, a jeszcze inaczej w czasie wakacji. Wszyscy jesteśmy na drodze, na której nie można się zatrzymać. Wszystko, co dzieje się w naszym życiu, przybliża nas albo oddala od Boga.
Paschalna radość ma swoje podwójne źródło. Po pierwsze radość z odniesionych osobistych zwycięstw nad swoją słabością. Radość wytrwania w postanowieniach, ze zwycięstwa – choćby skromnego – w duchowej walce. Druga płaszczyzna to radość z sakramentalnej posługi jednania z Bogiem, zorganizowanych rekolekcji, wygłoszonego słowa. Oczywiście bardzo wielu rzeczy nie widać, a na owoce trzeba poczekać. Czasem brak spektakularnych sukcesów może prowadzić do zniechęcenia. Można czasem uwierzyć w to, że wystarczą zabiegi z nowymi formami duszpasterskimi, oryginalnie przeprowadzone rekolekcje, aby spełniły się nasze oczekiwania i plany. Rzecz jasna, poszukiwanie nowych dróg dotarcia z orędziem Ewangelii jest bardzo potrzebne, zresztą wpisuje się to w wielowiekową tradycję Kościoła. Pamiętać jednak należy, że to Bóg działa, a my mamy stawać się coraz lepszymi jego narzędziami. Jeśli sami będziemy maksymalistami i zaufamy Bogu, wtedy nie możemy czuć się rozczarowani. A Bóg, tak jak łaski, nie poskąpi także prawdziwej radości paschalnej.

* * *

KS. ADAM STACHOWICZ: – Wiemy, że na święta zjeżdża się rodzina i przychodzą bliscy czy sąsiedzi. Trzeba też przygotować coś, aby ich ugościć. Jak rodzina może spędzić razem ten czas we własnym gronie i jak z bliskimi?

MAŁGORZATA I PIOTR BIKOWIE: – Jesteśmy rodziną z tradycjami. Nasi rodzice nas tak wychowali, jak my teraz wychowujemy nasze dzieci, czyli w wierze Kościoła katolickiego. Więc tym bardziej kiedy chodzi o święta, to nie odbiegamy od profilu normalnej polskiej rodziny. Mamy dwie córki w wieku 11 i 7 lat oraz syna, który ma 5 lat. Dzieci uwielbiają przygotowania przedświąteczne. Każde zgodnie z wiekiem, umiejętnościami i chęciami robi coś od siebie. Oczywiście nie wyobrażamy sobie świąt bez spotkań z rodziną i bliskimi. Jednakże Wielkanoc jest dla nas nie tylko czasem spędzonym w gronie najbliższych nam osób. Święta Wielkanocne to czas z piękną i bogatą w symbole liturgią. To najpiękniejszy okres w Kościele i największy cud naszej wiary – Zmartwychwstanie. Na stole jest mnóstwo smakołyków świątecznych – innych niż te, które przygotowujemy na co dzień. Jednakże najpierw trzeba zadbać o duszę, a następnie o ciało. Najważniejsze jest to, by spotykać się z Chrystusem Zmartwychwstałym, a potem z rodziną, bo przecież rodzina to siła!

– Są różne tradycje i zwyczaje związane ze Świętami Wielkanocnymi. Jakie Wy pielęgnujecie?

– Uczymy dzieci, że tradycje świąteczne są bardzo ważne dla całej rodziny. Wielkanoc to wiosna i związane z nią porządki, więc wszyscy domownicy muszą się do nich przyłożyć. Kolejny zwyczaj to oczywiście malowanie jaj – pisanek. Nasze dzieciaki robią je w skupieniu i z ogromną radością. Barwimy je nie tylko gotowymi barwnikami, ale także naturalnymi starymi metodami. No i oczywiście wspólnie przyozdabiamy koszyczki na święconkę. W naszym domu są aż trzy. Młodsze dzieci mają swoje, a najstarsza córka niesie największy, w którym jest święconka dla całej rodziny. Po poświęceniu dzieci pod kościołem wymieniają się czekoladowymi jajeczkami nawzajem. Bardzo ważna jest dla nas również Niedziela Palmowa. Palmy wykonują dzieci własnoręcznie z naszą małą pomocą.
Przygotowaniem do świąt, a zarazem tradycją jest udział w Triduum Paschalnym.
W niedzielę po Mszy Rezurekcyjnej zasiadamy całą rodziną przy stole nakrytym białym obrusem i spożywamy pokarmy poświęcone dzień wcześniej.

– Co może dobrze pomóc w przeżyciu Świąt Wielkanocnych?

– Aby dobrze przeżyć święta, na pewno trzeba się zatrzymać w codziennym pędzie. Wiadomo: praca, rodzina, problemy, ale także spotkanie z Bogiem, dzięki któremu nasze życie ma sens, jest ogromną wartością i siłą, której potrzebujemy, aby pokonywać przeszkody codzienności. Uczestnictwo w rekolekcjach wielkopostnych jest bardzo budujące i przynosi wiele ważnych refleksji nad którymi często się nie zastanawiamy. Udział w Gorzkich Żalach i Drodze Krzyżowej również wzbudza w nas rozumienie codziennych spraw nie tylko przez pryzmat materialny, ale oczywiście i duchowy. Sakrament pokuty, pojednanie się z Bogiem i przyjęcie Go w Komunii św. to dopełnienie duchowości wielkanocnej. Aby dobrze przygotować się do przeżycia Wielkanocy, należy dobrze przeżyć Wielki Post, który umacnia nas w wierze. Wtedy zmartwychwstanie Chrystusa jest dla nas ogromną radością. Przede wszystkim musimy być z rodziną i bliskimi nam osobami. Na nic piękne domy, suto zastawione stoły, jeśli jesteśmy sami. Otwieramy nasze serca na innych i dzielimy się radością świętowania.

WIESŁAWA LEWANDOWSKA: – Jest Pan, Panie Prezesie, jednym z nielicznych już, niestety, przedstawicieli pokolenia Armii Krajowej...

EDMUND MUSZYŃSKI: – Jednym z ostatnich i coraz bardziej bezsilnych, nie tylko z powodu stanu zdrowia. Bardzo martwi mnie stan naszego AK-owskiego środowiska. Choć jest w nim wciąż jeszcze wielu ludzi prawdziwych, doskonale czujących przesłanie Armii Krajowej, to jestem bardzo zniesmaczony postawą tych, którzy od kilku już lat decydują o naszym Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Tak naprawdę trudno mi powiedzieć, kim są ci ludzie, bo na pewno nie rozumieją słów: „Bóg, Honor i Ojczyzna”.

– Kim zatem są dzisiejsi członkowie Światowego Związku Żołnierzy AK?

MIROSŁAW WIDLICKI: – W ostatnich latach rzeczywiście coraz trudniej to określić. I takie pytania zadają nam członkowie terenowych kół AK. Sprawa była oczywista w latach 90. ubiegłego wieku, gdy żyło jeszcze wielu dowódców AK, gdy wszyscy dobrze się znali i na ogół znali swoją przeszłość. Po 2000 r. szeregi poszerzały się o wolontariuszy – takich jak ja – niekombatantów, ale przybywało też członków kombatantów, których nie miał kto weryfikować i którzy następnie trafiali do władz różnych szczebli, również do Zarządu Głównego.

– Czy częste są dziś życiorysy AK-owskie niedostatecznie uwierzytelnione?

M. W.: – To przykre, ale krążą takie opinie, a te przypadki, nawet jeśli nie są zbyt częste, to i tak podważają wiarygodność całego związku. Poza tym w ostatnich latach, w czasach docierającej do nas liberalizacji, można zaobserwować odchodzenie związku od swoich ideałów. Gdy pan prezes Muszyński napisał piękną „Preambułę” do naszego statutu (aby przeciwstawić się tej liberalizacji), wywołało to protesty, Zarząd Główny przegłosował odrzucenie „Preambuły”.

– Dlaczego?

M. W.: – Dlatego, że była zbyt „bogoojczyźniana”, a teraz to nie na czasie. Dwadzieścia lat temu taka reakcja byłaby nie do pomyślenia. Bardzo więc stępiła się ta szczególna czujność, nawet w ludziach powołujących się na etos AK, a niedługo już nie będzie tych, którzy dziś starają się tę czujność budzić...

– Światowy Związek Żołnierzy AK stara się jednak przekazać swą wartę następnemu pokoleniu, poprzez tzw. członków nadzwyczajnych...

M.W.: – Ludzie młodsi, niekombatanci, jeśli deklarują przywiązanie do wartości i etosu Armii Krajowej i chcą czynnie i całkowicie bezinteresownie pracować w związku, by zaszczepić ten etos szczególnie w młodym pokoleniu, otrzymują status członka nadzwyczajnego – bez praw wyborczych. Po roku działalności i pozytywnej opinii prezes okręgu ma prawo nadać im status członka zwyczajnego – z prawami wyborczymi, lecz oczywiście bez uprawnień kombatanckich. Taki właśnie status ja posiadam. Mimo że jestem z młodszego pokolenia, to podobnie jak pan prezes Muszyński ubolewam nad odchodzeniem (mam nadzieję, że to wyjątki) od Boga, ale i z honorem jest różnie.
E. M.: – Niedawno byłem bardzo zdumiony tym, że kilka osób przyjęło medale zasługi od... prezydenta Niemiec. Choć tego nie nagłaśniano.
M. W.: – Prezydent Niemiec wręczył te odznaczenia powstańcom warszawskim, odpowiednio dobranym członkom naszego związku. Naszym zdaniem, przyjmowanie ich było co najmniej dwuznaczne moralnie i mogło budzić niesmak.
E. M.: – Ja z zasady odmawiałem przyjmowania odznaczeń. Przyjąłem tylko Krzyż Armii Krajowej i Krzyż Partyzancki.

– Kiedy, Panów zdaniem, zaczęły się te „budzące niesmak” zmiany?

E. M.: – Moim zdaniem, widać je wyraźnie od czasu, gdy w Polsce zaczęli rządzić liberałowie, czyli Platforma Obywatelska. Wcześniej nikt w naszym środowisku nie ośmielał się kwestionować wartości, z których wyrasta etos AK. Nagle okazało się, że wszystko można wyśmiać, nawet splugawić, a w najlepszym razie przemilczeć.
M. W.: – Dwa lata temu pewna szkoła przyjęła imię jednego z naszych bohaterów lotników i... na jej sztandarze zabrakło słowa „Bóg”, jest tylko „Honor i Ojczyzna”. Komuś przyszło do głowy, żeby tak ocenzurować sztandar.

– Pytaliście, dlaczego tak się stało?

E. M.: – Nie miał kto zadać tego pytania, bo na uroczystość nawet nas nie zaproszono. Może dlatego, że byśmy tam tylko przeszkadzali jako strażnicy „przestarzałych wartości”.
M. W.: – Po prostu atmosfera poprawności politycznej trafiła pod strzechy. Decyzję w tej konkretnie sprawie najprawdopodobniej podjęli sami nauczyciele tej szkoły, może rodzice, a w najmniejszym stopniu młodzież.

– Kłopoty z wypełnianiem misji ŚZŻAK nie polegają więc dziś tylko na tym, że odchodzą już ci, którzy swym życiem zaświadczali, czym jest hasło: „Bóg, Honor i Ojczyzna”...

M. W.: – Faktem jest, że jeszcze kilkanaście lat temu, kiedy wśród nas była większa liczba dowódców o niekwestionowanym autorytecie, łatwiej było wypełniać tę patriotyczną misję w obronie najważniejszych polskich wartości.
E. M.: – Istotnie, od kilkunastu lat nie tylko na tym polegają nasze kłopoty. Wystarczy tu przypomnieć perturbacje z zakładaniem Fundacji Polskiego Państwa Podziemnego, która miała być materialną bazą dla działalności ŚZŻAK. Kiedy zaczynaliśmy powoływać fundację w roku 1998, było jeszcze całkiem uczciwie...

– Co to znaczy?

E. M.: – Założycielami fundacji mieli być pospołu Światowy Związek Żołnierzy AK i warszawski Urząd Wojewódzki. W końcu jednak jedynym fundatorem został nasz związek. Tak się złożyło, że wybrano mnie na pierwszego prezesa fundacji. To było w czasie, kiedy kończyły się rządy Jerzego Buzka, a AWS tracił poczucie bycia partią uczciwą. Przygotowałem wtedy projekt statutu, potem kolejne, których z jakiegoś powodu długo nie chciano zaakceptować w Krajowym Rejestrze Sądowym. W końcu, po pokonaniu licznych kłód pod nogami, we wrześniu 1999 r. statut został zarejestrowany. Fundacja mogła więc wreszcie przyjąć darowiznę – czyli przejąć budynek PAST-y. Ale to nie koniec kłopotów. Prawdziwa walka dopiero się zaczęła.

– Zaczęła się nowa walka o PAST-ę?

E. M.: – Tak, i to równie zacięta jak ta w 1944 r. Od początku było jasne, że ktoś za wszelką cenę chce nam uniemożliwić przejęcie PAST-y, czyli jej nieodpłatne scedowanie przez Skarb Państwa na rzecz naszej fundacji. Państwo musiało wypłacić sowite odszkodowanie firmie do tej pory administrującej tym budynkiem tylko w zamian za to, że nie będzie ona pretendowała do tytułu własności. O ile pamiętam, było to 960 tys. zł – ostatnie pieniądze, które miał do dyspozycji premier Buzek przed podaniem się do dymisji.
M. W.: – Gdyby nie to odszkodowanie, sprawa przez lata toczyłaby się w sądach, a z darowizny na rzecz naszego związku nic by nie wyszło. I tamta firma nadal by sobie pasożytowała na budynku PAST-y, podobnie jak czyniło to w innych miejscach wiele pokomunistycznych firm.

– Można powiedzieć, że to pan prezes Muszyński ponownie odbił PAST-ę?

M. W.: – Jak najbardziej, choć dzisiaj wielu się do tego przyznaje...
E. M.: – ...a nie mają nawet bladego pojęcia, jak ostro wtedy było. Po zarejestrowaniu statutu zaczęła się wojna podjazdowa – i to na wielu frontach – mająca nam uniemożliwić przejęcie PAST-y. W urzędzie wojewódzkim zadziałał ktoś wpływowy; urzędnicy zaczęli mnożyć trudności, zwłaszcza wicedyrektor wydziału gospodarki ziemią i geodezji, który aby rzecz maksymalnie utrudnić, przygotował specjalne plany geodezyjne wręcz uniemożliwiające przekazanie nam działki, na której stoi budynek PAST-y.
M. W.: – Działkę podzielono na dwie części – umyślnie w taki sposób, że część budynku PAST-y z windą wydzielono i przypisano do działki sąsiedniej! Chciano tak skomplikować sytuację prawną, by uniemożliwić, a co najmniej na bardzo długo odwlec przekazanie budynku Związkowi AK. To wszystko by się powiodło – bo ten chytry zabieg utrzymywano w ścisłej tajemnicy – gdyby nie to, że jedna z wysokich urzędniczek uczciwie ostrzegła pana prezesa Muszyńskiego, że coś takiego się kroi.
E. M.: – To prawda. Nikomu o tym nie mówiłem, ale wtedy zacząłem osobiście atakować wojewodę. Umowę przekazania darowizny, oczywiście, przedłożyłem wcześniej radcom prawnym w Ministerstwie Skarbu Państwa. Nikt tam nie miał żadnych zastrzeżeń. Pojawiły się one potem nagle – zaczęto domagać się od nas kolejnych bezsensownych dokumentów.
Do końca nie byliśmy pewni, czy podpisanie umowy w ogóle kiedykolwiek nastąpi, gdyż targi były niezwykle ostre. Strona przeciwna – na dobrą sprawę nie wiadomo kogo reprezentująca, nieżyczliwa – do końca miała chyba nadzieję, że do tego podpisania, mimo wcześniejszych uzgodnień, jednak nie dojdzie. Pomogły wspierające nas działania dyrektor Wydziału Skarbu Państwa i Przekształceń Własnościowych Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Bożeny Grad, a szczególnie szefa Kancelarii Premiera Buzka ministra Mirosława Koźlakiewicza; przyszło polecenie od premiera, aby pan wojewoda podpisał dokument. To było 10 listopada 1999 r.

– Miał Pan wówczas wielką satysfakcję, poczucie zwycięstwa?

E. M.: – Tak, ale to poczucie trwało krótko, ponieważ już następnego dnia nie dostąpiłem zaszczytu uroczystego przejęcia budynku z rąk premiera Buzka... PAST-ę przejmował ówczesny prezes Światowego Związku Żołnierzy AK płk Stanisław Karolkiewicz, sam. Mnie zignorowano... Mimo że przecież byłem prezesem zarządu fundacji, adresatem całej korespondencji w tej sprawie, mimo że – powiem nieskromnie – przez wiele miesięcy sam walczyłem o PAST-ę.

– Cóż, taki zawsze był w Polsce los prawdziwych, najbardziej zasłużonych AK-owców, Panie Prezesie.

E. M.: – Pozostała mi tylko satysfakcja, że się udało, bo sam najlepiej wiem, że mogło się nie udać.

– Ale zasłużył Pan chyba na wdzięczność AK-owskiego środowiska?

E. M.: – No właśnie, najsmutniejsze jest, że tego nie jestem pewien...
M. W.: – Obydwaj z Prezesem jesteśmy w komisji statutowej związku i tak się składa, że wszystkie nasze najważniejsze poprawki do statutu zostały w głosowaniu odrzucone, m.in. wprowadzenie do statutu „Preambuły” i przywrócenie może nie Rady Naczelnej, ale Rady Starszych (złożonej z kilku powszechnie szanowanych kombatantów), która dbałaby o kręgosłup moralny związku i zabierałaby głos w sprawach ważnych dla Polski, którego dziś brakuje.
E. M.: – A ja mimo wszystko nie tracę nadziei, że w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej zajdzie jakaś dobra zmiana.

* * *