Reklama

Obrazy Floriana Durzyńskiego odkryte

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Latem 1994 r. nauczyciel jednej ze szkół średnich w Chicago przypadkowo zainteresował się wiszącymi tam od lat obrazami, które niszczały pokryte warstwą kurzu. Nikt wówczas nie podejrzewał, że jego ciekawość doprowadzi do odkrycia wielu innych malowideł znacznych rozmiarów - „murals” - rozrzuconych w chicagowskich szkołach i różnego rodzaju budynkach publicznych. Niemal z dnia na dzień Chicago wzbogaciło się o wartościowe dzieła sztuki, które umykały dotąd uwadze zarówno specjalistów, jak i zwykłych śmiertelników. Natychmiast podjęto zabiegi najpierw ich skatalogizowania, a następnie poddania ich gruntownym zabiegom konserwacyjnym, które rozłożono na wiele lat.

Ta niezwykła kolekcja malarska powstała głównie w okresie nowego ładu za prezydenta Franklina D. Roosevelta. Z jego to inicjatywy rozpoczęto potężne prace publiczne, które miały wydobyć kraj z zapaści ekonomicznej i dać zatrudnienie ogromnej rzeszy bezrobotnych. Jeden z wielu uruchomionych wówczas programów, Federal Art Project, miał za zadanie wesprzeć działalność artystyczną. Przeznaczono na ten cel niemałe środki, co zaowocowało powstaniem znacznej liczby obrazów i innego rodzaju dzieł w całych Stanach Zjednoczonych, w tym również w Chicago i innych miastach Illinois.
Wśród artystów tworzących wówczas w Chicago w ramach FAP znalazł się również Polak - Florian Durzyński (1902-1969). Co ciekawe, okazał się on jednym z najbardziej płodnych twórców tego okresu. W latach 1936-41 aż kilkanaście jego dzieł trafiło do ośmiu chicagowskich szkół. Posiadają one niemałą wartość artystyczną, słusznie wzbudzając zainteresowanie znawców sztuki. Nie bez powodu w wielu informatorach o przeprowadzonych renowacjach czy programach edukacyjnych, ukazujących sztukę tamtej epoki w Chicago niemal zawsze eksponowane są reprodukcje jego dzieł.
F. Durzyński przyjechał do Stanów Zjednoczonych jako 26-letni młodzieniec po studiach najpierw w Berlinie, a następnie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie rozwijał talent w pracowniach W. Jarockiego i I. Piekowskiego. Swoje prace wystawiał w Chicago w 1929 r., na zbiorowej wystawie malarzy polskich w 1931r. oraz na wystawie zorganizowanej przez FAP w 1940 r. Kunszt malarski doskonalił także w istniejącej do dzisiaj The School of the Art Institute of Chicago. Do Ameryki F. Durzyński przyjechał w niezbyt sprzyjającym momencie, bo w okresie wielkiej recesji gospodarczej, nic dziwnego więc, że skwapliwie skorzystał z szansy oferowanej mu przez amerykański rząd. Po wojnie, w 1949 r., przeniósł się do Kalifornii, gdzie zmarł 21 lipca 1969 r. w swoim domu w Pasadena.
Spośród wielu dzieł artysty, które znajdują się w Chicago, chyba największą uwagę zwracają dwa obrazy z audytorium szkoły Fryderyka Chopina przy 2440 W. Rice Street, niedaleko tzw. polskiego trójkąta - dawnego centrum polskości w Chicago. Jeden przedstawia Stevena Fostera (1826-64), amerykańskiego kompozytora, twórcę popularnych piosenek, z których najbardziej może znana jest Oh! Susanna. Na drugim płótnie Durzyński wspaniale wyczarował Fryderyka Chopina, który w sentymentalnej pozie gra na fortepianie przy akompaniamencie mazowieckich wierzb i tancerzy w strojach ludowych. Obydwa obrazy mają ogromne wymiary (ponad 26 na 1,5 metra) i są to największe murals, jakie powstały dla chicagowskich szkół publicznych.
Durzyńskiemu, jak i innym artystom projektów epoki nowego ładu, nie narzucano szczegółowo tematyki prac. Oczekiwano jednak, że będą się oni koncentrować na scenach związanych z Ameryką, przemawiających do ludzi i dających im nadzieję na przyszość. Ponadto należało przestrzegać zasady: „żadnej golizny, spelunek i społecznej propagandy”. Niektóre z obrazów, choć interesujące, jako żywo przypominają jednak „najlepsze” wzorce socrealizmu. Obrazom Durzyńskiego, zarówno jeżeli chodzi o tematykę, jak i sposób ekspresji, daleko od tego typu retoryki. Syl artysty, ukształtowany jeszcze w Europie, wyraźnie odróżnia się od innych chicagowskich murals. Jest on tak charakterystyczny, iż nikt nie miał wątpliwości, że niesygnowane obrazy znajdujące się w dwóch innych chicagowskich szkołach także wyszły spod jego ręki. Postaci namalowane przez Durzyńskiego są pełne, a tłem dla nich zawsze jest krajobraz jakby w nieustannym ruchu. Jasne, żywe kolory przedstawień podkreślone są silną kreską.
W murals Durzyńskiego największe wrażenie wywołuje właśnie powtarzający się motyw ruchu i falowania przyrody, i to nie tylko traw, drzew czy wody, ale nawet pagórków, nieba i samej ziemi. Temu nastrojowi ulegają prezentowane przez niego postaci, zarówno muzycy (Chopin School), jak i zwykli ludzie, tak jak na trzech obrazach zatytułowanych Amerykańska młodzież, znajdujących się w Wentworth School na południu Chicago. Aktywny wypoczynek młodych ludzi tu przestawionych idealnie harmonizuje z otaczającą ich pełną życia przyrodą.
Warto podkreślić, że konserwacją obrazów Durzyńskiego i w ogóle znacznej liczby chicagowskich murals kierowała Polka, dr Magorzata Nowosielska, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. Należy ona do wąskiego grona osób, które w Stanach Zjednoczonych posiadają doktorat z konserwacji zabytków.
Obrazy Durzyńskiego stanowią wspaniałą reklamę polskiej sztuki i polskości w Chicago. Jest to tym bardziej cenne, że na mapie artystycznej miasta niewiele jest polskich akcentów. Dzieła Durzyńskiego zachowały się i nie uległy rozproszeniu być może dlatego, że znajdowały się w szkołach publicznych. Lokalizacja ta ma jednak i swoje minusy. Chociaż setki dzieci i młodzieży na co dzień mają możliwość kontaktu z obrazami naszego malarza i murals innych artystów, to jednak dostęp do nich jest bardzo ograniczony. Właśnie dlatego, że są to budynki szkolne, a nie pomieszczenia innego rodzaju instytucji publicznych lub galerii, żeby obejrzeć te obrazy, trzeba wcześniej uzyskać na to zgodę dyrekcji szkoły, a nie jest to takie łatwe.
Chicagowskie murals Durzyńskiego nie są na sprzedaż i jak się wydaje, do końca świata pozostaną w Chicago. Do kupienia natomiast, i to w Polsce, w Polonii Art w Katowicach, jest akt kobiecy namalowany przez Durzyńskiego w 1928 r., jeszcze przed jego wyjazdem do Ameryki. Wyceniono go na 15 tys. zł. Po odkryciu i konserwacji jego obrazów w Chicago ich wartość z pewnością wzrośnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kraków: Aktorka Anna Dymna zostanie honorową obywatelką miasta

2024-05-22 16:01

[ TEMATY ]

Anna Dymna

Archiwum Fundacji "Mimo Wszystko" /fot. Ewa Zaleska

Anna Dymna zostanie honorową obywatelką miasta Krakowa - tak zdecydowali w środę radni. To najwyższe wyróżnienie przyznawane przez miasto aktorka otrzyma "za wybitne zasługi dla teatru, filmu i kultury polskiej oraz za szczególne zaangażowanie w sprawy społeczne".

"Od ponad półwiecza Anna Dymna wyraziście wpisuje się w społeczno-kulturalny krajobraz Krakowa. Dzieje się tak nie tylko za sprawą tworzonych przez nią wybitnych ról teatralnych i filmowych. Anna Dymna to również jedna z najbardziej cenionych postaci działalności dobroczynnej w naszym mieście, regionie i kraju" – czytamy w uzasadnieniu do projektu uchwały.

CZYTAJ DALEJ

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

[ TEMATY ]

litania loretańska

Adobe Stock

Litania Loretańska to jeden z symboli miesiąca Maja. Jest ona także nazywana „modlitwą szturmową”. Klamrą kończąca litanię są wezwania rozpoczynające się od słowa ,,Królowo”. Czy to nie powinno nam przypominać kim dla nas jest Matka Boża, jaką ważną rolę odgrywa w naszym życiu?

KRÓLOWO ANIOŁÓW

CZYTAJ DALEJ

Matko Ostrobramska, módl się za nami...

2024-05-22 20:50

[ TEMATY ]

Rozważania majowe

Wołam Twoje Imię, Matko…

Adobe Stock

W 1626 r. tuż przy Ostrej Bramie osiedlili się karmelici bosi, otaczając obraz szczególną czcią. Wybudowali klasztor i kościół p.w. św. Teresy z Avila. Następnie zbudowali kaplicę nad Ostrą Bramą i tam umieścili obraz, nad którym władze miasta zleciły im opiekę.

Rozważanie 23

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję